Client E. Busken - Jeroen Brouwers

Al die langsstuivende gedachten ritselen als weggewaaid papier, door het geritsel heen klinkt een aanzwellend en weer in geluidskracht afnemend zoemen, constant gemompel als door verschillende allerlei monden, almaar hernomen, almaar terugkerende, in cirkels verlopen gedachtengeluiden, als je het nog gedachten kunt noemen, hoe het gedwarrel gemijmer gepieker anders benoemen, noem het mijn multiversum van gefluiser en gegons, iedere gedachte is een gekleurde rorschachvlek met geluid.

Deze roman gaat over E. Busken, een oude man in een zorgcentrum. Hij praat niet, hoort niets, of misschien wel. Maar in zijn geest dwarrelen allerlei woorden en zinnen. Tot meneer Busken dringt niks meer door. Welke een grove misvatting. Hij wil niets, hij wil niet naar de barbecue, hij wil een sigaret roken. Hij heeft er nog maar twee, daarna wordt het afkikkeren. De hele roman is een dag in het verzorgingshuis, van de nieuwe verzorgster tot de genoemde barbecue. Verder gebeurt er niets, en is de roman alleen de gedachtenstroom van E. Busken. E. Busken zit vastgegord in zijn rolstoel, de lezer zit vastgegord in zijn gedachten.
Met stream of consciousness romans heb ik over het algemeen grote moeite, maar deze vond ik heel mooi. De taal doet me nog het meest denken aan de zinnen van Dimitri Verhulst in Godverdomse dagen op de godverdomse bol. Prachtige zinnen, heel ritmisch. Zet er een beat onder en het is hip-hop.
Waar de zorgverleners buiten E. Buskens hoofd zitten, en niet weten wat er in hem omgaat en wat ze moeten doen, moet hij nu onder curatele gesteld worden?, zitten wij, de lezers volledig in zijn hoofd. Maar veel meer over hem te weten komen wij lezers ook niet. E. Busken is de onbetrouwbaarste der onbetrouwbare vertellers. Er is een moeder, glimpen van een verleden in Indië, een dochter, maar ook dat wordt niet zeker. Wat zeker is is dat alles wat E. Busken denkt onzeker is.
Ondanks dat dit boek geen inzicht geeft in de geest van een dementerende, en dat ook niet wil doen, voel je de man in totale verwarring, de gedachten die herhalen en stoppen, de eigen tijd waarin hij leeft.