donderdag 26 juni 2014

Waarvan wij droomden - Julie Otsuka

Als je de Nederlandse en de Engelse kaft van dit kleine boekje naast elkaar legt, vraag je je af of uitgeverijen inderdaad een vorm van humor bezitten.
Waarvan wij droomden is en klein boekje, geschreven in de wij vorm. Dichterlijke korte zinnen, die heel vaak op dezelfde manier zijn geschreven. Zo beginnen alle alineas in het eerste hoofdstuk met 'Op de boot' of 'Sommigen van ons op de boot'.
Je krijgt niet een hoofdpersoon voorgeschoteld, maar de hoofdpersoon in dit boek is de hele groep mailorderbruiden die, gelokt door nepfoto's en brieven geschreven door anderen, trouwen met een Japanner in de VS. Dit blijken geen dokters en bankemployees, zoals ze zich voordeden, maar arbeiders in de tuinbouw of op een boerderij. In de VS kunnen de Japanse vrouwen maar moeilijk aarden. Ze begrijpen de taal niet, de cultuur niet en hun mannen niet. En als ze hun mannen wel begrijpen, houden ze niet van hen. Of soms wel. Ze proberen er het beste van te maken, krijgen baby's, dat worden kinderen die naar school gaan en wel Engels leren en hun Japanse manieren vergeten, of bewust verdringen.
De zinnen zijn kleine snapshots van mensen, bijna als the humans of New York, een klein alineaatje 'een van ons...' of  'sommigen van ons...' Als Japan Pearl Harbour aanvalt en de oorlog uitbreekt, worden de Japanners geinterneerd in kampen in de woestijn. Of ergens. Want als in het laatste hoofdstuk de  focus veranderd van de Japanse vrouwen, naar de Amerikaanse bewoners van de dorpen waar ze uit zijn weggehaald, blijkt dat zij ook niet precies weten wat er nou met hen is gebeurt. Of het niet willen weten; 'Maar dat hebben wij alleen van horen zeggen, dus het hoeft niet per se waar te zijn.' De burgemeester stelt hen gerust 'Het zijn uitzonderlijke tijden, inmiddels zijn we een van de strijdende partijen...' En groepsdruk doet de rest; 'Een meisje in North Fremont Street raakt ontmoedigd door toedoen van de postbode, die haar laat weten dat alleen een verrader een briefwisseling met Japanners heeft.'
Je zou hopen dat we ervan geleerd hebben, maar kijkend naar de huidige tijd is dat een illusie. Wat angst en vijandsbeeld met groepen kunnen doen blijkt al te meer duidelijk.

woensdag 18 juni 2014

Een weeffout in onze sterren - John Gree n

Wat flauwvallen betreft, had ik wel wat van een Victoriaanse jongedame.

Heel vaak verzucht ik na het lezen van een young adult boek dat het zo zielig is voor alle young adults dat ze zulke boeken moeten lezen, boeken die zo weinig uitdagend zijn. Alsof alle jongeren niet gewoon een boek kunnen lezen dat goed geschreven is, met mooie zinnen, maar dat het allemaal op hun doelgroep aangesneden moet zijn; vooral eenvoudig en zonder dat het enigszins tot nadenken stemt, voorgekauwd en kapotgeprakt tot babyvoeding, hapslikwegliteratuur. Soms echter, lees ik een young adult boek waardoor ik denk 'Zie je wel, het kan dus wel!' Een weeffout in onze sterren is zo'n boek. Jongvolwassenen zijn mensen, geen hersenloze wezens, en dit boek behandelt ze ook zo. Het thema stemt tot nadenken, zonder dat de jongeren in het boek hopeloos oude volwassenen zijn. Er staan prachtige zinnen in, zoals deze, van pagina 104 en 105:

Terwijl hij las, werd ik verliefd op hem zoals je in slaap valt: langzaam en dan ineens helemaal.

Augustus vroeg of ik mee wilde naar de Praatgroep, maar ik was vreselijk moet van mijn drukke dag Kanker Hebben, dus ik paste. 

Ik sliep lang, wel tien uur, waarschijnlijk vanwege het trage herstel en omdat slaap kanker bestrijdt maar misschien ook gewoon omdat ik zestien was, en niet zo nodig wakker hoefde te worden. 

Het minst uit de verf komt misschien het idee van het boek 'Een vorstelijke beproeving'. De gedachte over het leven dat stopt en het meisje dat zo graag wil weten hoe het verder gaat is hier letterlijk genomen, en ik vraag me af of het niet beter was geweest het een idee te laten blijven. Als concept komt het wat ongeloofwaardig over in een boek dat verder juist zo geloofwaardig is, waarin de personages dingen zeggen die zo raak zijn. De schijver Peter van Houten is ook het minst interessante personage van het boek, die zich eigenlijk ook niet ontwikkeld.
Een weeffout in onze sterren heeft alles in zich om een tearjerker te zijn, maar wordt dat nooit, door de mooie schrijfstijl van John Green, die een perfecte balans vindt in alle emoties. Hazel en Augustus hebben een hele andere kijk op hun ziekte dan wij buitenstaanders vaak zien in emotv en -boeken. Ze willen leven, vinden zichzelf niet moedig omdat ze proberen te overleven. Kanker Hebben is kut en je komt er niet sterker uit. Hazel en Augustus nemen hun ziekte zoals die is. Dat werkt ontnuchterend, geen grote emoties of groot cynisme hebben om de feiten te ontzien. Jong zijn en ziek zijn wordt zoals dat is.

zondag 8 juni 2014

Dood van een rode heldin - Qiu Xiaolong

Indridasson in China. Mooi portret van hedendaags China binnen een moordmysterie dat opgelost moet worden door hoofdinspecteur Chen. Doordat de schrijver zelf uit China komt, en gevlucht is na de opstand op het Tianamen plein in 1989, krijg je iets van een inzicht in hoe China en de partij op de achtergrond in een wereld van communistisch kapitalisme werkt.  Het failliet van het oude communistische China zit al in de titel. Ook Chen ontkomt er uiteindelijk niet aan zijn connectie binnen de partij te moeten gebruiken.

vrijdag 6 juni 2014

Wat is de wat? Achtergrond.

In mijn recensie van Wat is de wat? schreef ik al dat ik het niet kon lezen zonder voortdurend te denken aan de huidige situatie in het land en vroeg ik me af wat Dave Eggers en Valentino Achak Deng van het Zuid Sudan van nu zouden vinden. Hier zijn wat achtergronden over de huidige situatie in Zuid Sudan:
https://decorrespondent.nl/704/wat-is-er-mis-in-het-jongste-land-ter-wereld/30673984-f46cdb75
http://www.nu.nl/weekend/3795757/zuid-sudan-altijd-in-gevecht-met-zichzelf.html

dinsdag 3 juni 2014

Hang Tuah

Dit is een stripverhaal van het Maleisisch Indonesische heldendicht Hang Tuah, uitgegeven in IndonesiĆ« en vertaald door een Nederlander aldaar. Hij was als jongetje getuige van het bombardement op een zeekruiser van IndonesiĆ«, de 'Hang Tuah', en wilde weten wie dat was.
Als beeldverhaal heeft dit niet veel om het lijf. De beelden zijn eerder illustratie bij de tekst dan dat ze iets toevoegen. Het verhaal zelf is een soort kinderversie van het oorspronkelijke heldendicht, wat ouderwets vertaald, vol met amokmakers (ik heb nog zovaak het woord amok gelezen in 30 bladzijden geef ik toe. :) )
De Buck Danny waar in het nawoord over wordt gesproken heb ik ook gelezen als kind, en dat was een van de betere Buck Danny afleveringen in my opinion. Natuurlijk net als dit verhaal vol met heldenverering, maar toe.
Het is interessant dit verhaal te lezen als een soort natiebuilding. Indonesiƫ had geen eigen geschreven geschiedenis en dit was een poging om oraal verhaal te boek te stellen om het voor kinderen en volwassen beschikbaar te maken. In die zin in het interessant om te zien.
Het oorspronkelijke heldendicht, het stuk dat is vertaald door Rudy Kousbroek en in een ander nawoord is opgenomen, is weer veel meer een epos, vol met gezwollen taal en veel wapengekletter.