Harari begint zijn boek met de stelling dat mensen een nieuwe agenda nodig hebben. Veel van wat de afgelopen eeuwen de grote vraagstukken waren zijn er niet meer. Oorlog is er steeds minder, hongersnood is er alleen wanneer er een leider of lediers zijn die dat willen, plagen en infectieziekten zijn geneesbaar. Wat zijn de grote vraagstukken van morgen? Volgens Harari zijn dat het uitstellen of overwinnen van de dood, het recht op geluk en het upgraden van de mens in een soort van godheid.
In het volgende deel gaat Harari in op hoe de mens de wereld heeft veroverd. Hij ziet daarbij een aantal kantelmomenten, met ieder zijn geloof. De eerste mensen, jager verzamelaars, waren volgens hem animisten, met goden voor alles. Zij stonden in de wereld om hun heen, die hun voedde en hun doodde. Veel hedendaagse jager verzamelaarstammen zijn nog steeds animisten. Bij het ontstaan van de ladbouw, geld en schrijven ontstond een nieuwe samenleving. Die stond niet meer in de wereld, maar had zijn maastschappij buiten de wereld om. De wereld en dieren werden vijanden. Hier ontstonden monotheistische goden, met een mensheid die boven de wereld en de dieren verheven was, ze temde of doodde. In de derde fase, die van de industriële revolutie, onstond het humanisme, waarbij de mens en zijn gevoelens volledig centraal staan. Zowel liberalisme, fascisme als communisme ziet Harari als elkaar concurende visies van humanisme, waarvan uiteindelijk het liberalsime is overgebleven.
In het volgende hoofdstuk gaat hij in op het liberalisme. Bij het liberalisme staat de vrijheid van de mens centraal. Mensen zijn vrij in hun keuzes, en als je mensen laat kiezen komt het tot het beste resultaat voor de wereld. Daarom hebben wij verkiezingen en heeft de consument altijd gelijk. Maar wat nu, stelt Harari, als blijkt dat mensen helemaal niet vrij zijn in hun keuzes? Daar is de wetenschap volgens hem inmiddels van overtuigd. Keuzes zijn uitkomsten van algoritmes van het brein, en zijn helemaal niet vrij. Organismen zijn volgens de wetenschap algoritmes en het leven is dataprocessing (wij zijn ons brein). Neem daarbij dat we machines bouwen die steeds beter en beter worden, juist in algoritmen en dataprocessing. Wat is de plaats van de mens in de wereld waarin er veel betere systemen zijn voor algoritmen en dataprocessing? Wat zal er gebeuren als er niet levende digitale algoritmes zijn (Google, Facebook), die onszelf veel beter kennen dat wijzelf ons kennen? Wat is het nut van stemmen als zo'n algoritme al lang weet wat ik zou gaan stemmen? Wat zijn mijn keuzes als dat algoritme veel beter weet dan ik wat mijn keuzes zijn? Daarin zijn er volgens Harari in de laatste hoofdstukken twee hoofdstromingen, twee nieuwe religies: techno-humanisme en datareligie. Techno humanisme wil menselijke geest upgraden in nieuwe vormen van bewustzijn. Het probleem hierbij is dat we op dit moment niet eens weten wat bewustzijn precies is en wat de oorzaak van bewustzijn is, laat staan dat we weten welke andere mentale staten er zijn. Datareligie gaat ervan uit dat we ons leven, ons bewustzijn, in handen moeten leggen van die nieuwe algoritmen, die immers veel beter zijn in dataprocessing dan wij zijn. Als we vrijheid van informati koesteren en alle informatie in die nieuwe algoritmen voedden, zullen die veel betere keuzes voor ons maken dan wij ooit zouden doen. Als we onze privacy volldig opgeven, zullen we betere mensen worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten