Slaap / De olifant verdwijnt - Haruki Murakami

Slaap

Die avond wilde ik lezen op mijn dakterras. Ik zette de stoel op en schonk mezelf een glaasje whiskey in. Het was Tallisker. Ik deed er één druppel water in, daardoor komen de smaken van whiskey bij elkaar. Ik begon te lezen. De zon streelde mijn gezicht. Ze zou binnenkort achter de flat verdwijnen. Ik keek naar mijn dakterras. Ik had veel planten. Dit jaar had ik stokrozen gekweekt, en korenbloemen. Achter mij stonden twee stamappels.
Er zaten zwarte eitjes in de planten. De rozen en de korenbloemen zaten er vol mee! Ik zag mieren op en neer de plant bewandelen. Dat was niet goed. Ik vind het wel mijn dakterras, maar mijn flat grenst niet aan het terras. De buurflat kon ik niet opzadelen met een mogelijke insektenplaag. Ik moest iets doen. Ik legde het boek neer. Ik ruimde de rozen en de korenbloemen in vuilniszakken. De appelboom topte ik af. Uit de bak waar de korenbloemen in hadden gezeten kropen de mieren. Ik leegde hem en zette hem onder water. Daarna bracht ik de vuilniszakken met plantenresten naar beneden in de vuilcontainers.
Het was al laat. De zon was verdwenen. Ik besloot binnen verder de lezen en ruimde de stoel op. Ik stootte tegen het whiskeyglas. Het brak, de wiskey stroomde over de balkontegels. De mieren wandelden om de whiskeyplas heen. Ik ruimde eerst de glasresten op en ging daarna naar mijn flat.
Ik las verder in bed. Nu ik geen whiskeyglas meer had, dronk ik Pu-erh thee. Het boek ging over lezen en chocola. Mijn poes mauwde en wilde geaaid worden. Na het aaien draaide ze twee rondjes op mijn schoot en ging slapen. Daar heeft ze helemaal geen moeite mee. Ze slaapt bijna altijd. Ik zag een tekening van een chocoladereep. Ik heb geen chocola in huis en de winkel is al dicht. Ik moet verder lezen zonder chocolade. Ik schonk een nieuw kopje Pu-erh thee in.
Ik kon nu goed lezen. Ik zat in een bepaald ritme. Blad na blad sloeg ik om. Buiten begon het te regenen. Het einde. Het boek was uit. Er overviel mij een bepaald gevoel. Alsof ik iets van de wereld begreep. Ik legde het boek weg ik viel in slaap.

Ik werd wakker. Het was kwart over zes, volgens de wekker. De zon scheen door mijn gele gordijnen. Ik had iets begrepen, herinnerde ik me. Maar ik wist het niet meer. Ik was het kwijt.

De olifant verdwijnt

De Nederlandse versie van De olifant verdwijnt is een andere bundel dan die in andere talen. Zo staat het verhaal 'Slaap' niet in de Nederlandse 'De olifant verdwijnt' en wel in de Engelse 'The elephant vanishes'. Omdat Slaap in die bundel staat heb ik na 'Slaap' 'De olifant verdwijnt' gelezen. De verhalen zijn geschreven tussen 1983 (Schuurtjes in brand steken) tot 1989 (Slaap en TV people), hoewel de (c) in het boek de data 1993 - 2005 meldt. Het laatste verhaal 'Opwindvogels en dinsdagse vrouwen' is tevens het eerste hoofdstuk van de Opwondvogelskronieken. Over de Opwindvogelkronieken schreef ik:'Het doet me heel erg denken aan een stripboek van Moebius, de Hermetische garage van Jerry Cornelius uit het boek Majoor Fataal. Moebius schreef twee pagina's per keer voor een stripblad, maar schreef de volgende pagina's zonder de eerste nog weer in te kijken. Het lijkt alsof Murakami voor eenzelfde procede heeft gekozen.' Dat gevoel blijkt dus niet helemaal onterecht. Als kort verhaal wordt het een verhaal over de teloorgang van een relatie.
Deze bundel verhalen zijn typische Murakami's. De hoofdpersonen zijn normaler dan normaal en door een vage omstandigheid verandert hun realiteit. In De tweede broodjesroof ziet de hoofdpersoon een andere wereld als een soort droom. In TV-people komen wezens uit een andere wereld het apartement van de hoofdpersoon binnen en in De olifant verdwijnt wordt een olifant steeds kleiner tot hij verdwijnt. De verhalen vinden plaats in buitenwijken van Tokyo, het Japanse suburbia, zeg maar.
Zoals altijd speelt ook populaire cultuur en literatuur een grote rol. Zo leest de hoofdpersoon in Slaap 'Anna Karenina', uit Tv-people 'de nieuwe dikke roman van Gabriel Garcia Marquez' en in De olifant verdwijnt Len Deighton.
Ondanks het surrealisitsche decor van de verhalen gaan ze wel degelijk over emoties. 'Opwindvogels en dinsdagse vrouwen' is een verhaal over een relatie waarvan je merkt dat hij op springen staat, Slaap draait om het mislukken van een huwelijk en het verlaten van elkaar. De andere verhalen gaan over verlies en eenzaamheid. De wereld lijkt veel van de hoofdpersonen uit Murakami verhalen niet te passen, vast een reden waarom ik me ermee verwand voel.