Indische duinen - Adriaan van Dis

Een interessant verhaal over hoe dingen doorgegeven worden. De familie komt na de oorlog in Indië naar Nederland, maar in henzelf woedt de oorlog door. Ook de ik-figuur, die pas na die oorlog geboren is, wordt gevormd door die oorlog. Hoe dat gaat wordt mooi beschreven in harde klare taal waarin niemand, ook de ik-persoon zelf, gespaard wordt.
Op de een of andere manier heet dit boek wel roman in de ondertitel, maar wordt het dat voor mij nooit. Je voelt aan alles dat dit de familie van Dis is. Wat extra fictie, wat minder dagboek had het voor mij een nog mooier boek gemaakt. Desalniettemin heb ik het met plezier, voor zover je dat kunt zeggen, gelezen en heeft het me tot nadenken aangezet over in hoeverre we gevormd worden door de geschiedenis van onze ouders, en in hoeverre we ons daaruit kunnen ontworstelen.

De terugkeer van de wespendief - Aimée de Jongh

Een heel mooie graphic novel. Per ongeluk in de kast van mijn werk gevonden en gekocht.

Het luizenpaleis - Elif Shafak

Ik kan er niet over uit wat een leuk boek dit is. Het is kaleidoscoop van mensen die in een gebouw in Istanbul wonen en wiens verhalen in elkaar lopen. Er zijn de dameskappers Cemal en Celal, tweelingbroers die lang geleden uit elkaar zijn getrokken, maar nu samen een kapperszaak in het gebouw hebben, de Ultramarijne minares wiens minaar de olijfhandelaar behoort tot de familie der DDE en de onderfamilie GMH, een meneer Hadjie die op Hadj is geweest en nu dus Hadjie de hadjie heet en enge verhalen vertelt aan zijn kleinkinderen, student Sidar die er woont met zijn hond Gaba, ongediertebestrijder Onrecht Ozturk, die op heel aparte manier aan zijn naam is gekomen, en zo nog een heel stel. Prachtig lyrisch, het schrijfplezier en mijn leesplezier spatte ervan af.

A parrot in the pepper tree - Chris Stewart

Gelezen als ontbijtboek, een hoofdstukje per ontbijt. Bijna net zo leuk als de eerste Driving over Lemons, hoewel het iets minder over de boerderij ging.

Het onzichtbare geluk van andere mensen - Manu Joseph

Unni had geen Verwachtingen van Het Leven. Dus had Unni geen redenen om bang te zijn. Thoma wil zoveel van de wereld, van de mensen. Daarom is hij bang, en daarom was hij kinderachtig.
Ik heb dit boek geleende gekregen van Laura, die dacht dat het boek van mij was, zo leek het op een boek dat ik zou lezen. Dat klopt! Het boek geeft geen mooi, maar, in het licht van het huidige nieuws over de massaverkrachtingen in India, wel een geod beeld van de moderne Iniase samenleving. Weg van de romantiek, weg van de strijd tegen de overheersing van de Engelsen, maar een hevig masculine samenleving, waar vrouwen  weinig tot niets voorstellen en je daar van alles mee mag doen. Een samenleving kinderen met lijfstraffen gedrilld worden om hoge cijfers te halen voor exacte vakken, want dat is de weg naar de VS, waar je iets kunt worden, in plaats van India, waar je voor niets wordt aangezien. De hoofdpersonen vond ik op Thoma na geen van allen erg aardig. Vader alcoholicus, moeder ingewikkeld, beide arm, en hun zoon speelt met de gevoelens van allerlei andere mensen om te observeren hoe ze reageren. Toch is uiteindelijk wel te begrijpen waarom ze zo zijn geworden.
Er staan heel veel leuke citeerbare zinnen in dit boek.  

juist de tragische tekortkomingen van andere mannen vinden mannen innemend. Daarom zitten alcoholisten nooit zonder vrienden.

De gedachte kwam bij Oussep op dat de zedelijkheid waarschijnlijk door onaantrekkelijke mannen was bedacht.

Unni zei dat er duizenden Menselijke Gevoelens zijn en dat vele daarvan in geen enkele taal een naam hebben.

Hij besefte in een flits dat alle filosofen die hij had gelezen, alle godsdiensten, zelfs Einstein, zelfs J. Krishnamurti, op verschillende manieren hetzelfde zeiden: er ligt een schokkende waarheid achter de wereld die we zien, achter de gewone werkelijkheid van ons leven. God is geen leugen, maar een soort verkorte versie van de realiteit

Ik vind de zoektocht van een puber, hoe dat werkt, mooi verwoord wordt in dit boek. Uiteindelijk gaat het denk ik om de zoektocht naar wat het leven inhoudt, waarom ik hier ben.

De bijen - Laline Paull

Dit boek speelt in de wereld van bijen. Flora 717 is een werksterbij in een bijenkorf, die de bijenkorf schoonhoudt. Maar ze is anders dan de andere bijen en wordt als werkster opgenomen in verschillende andere families in de bijengemeenschap. Door haar ontdek je de wereld van de bijen.
Flora en de andere bijen zijn natuurlijk vermenselijkt, maar het mooie van de roman is dat het toch bijen blijven. Ze communiceert heel veel met geuren en kleuren en danst de weg naar bloemen.
Uiteindelijk vond ik het boek misschien niet dystopisch genoeg. Het blijft uiteiendelijk een boek over een bijengemeenschap. Er zit wel wat maatschappijkritiek in, maar niet genoeg om het een bijtend boek over de stadsmaatschappij te maken.

Een wereld valt uiteen - Chinua Achebe

Wat een prachtig boek was dit, zo vol rijke taal. Chinua Achebe vertelt prachtig over de teloorgang van de oude cultuur en gebruiken van de Ido in Nigeria na de komst van Christenen. Je leest hoe de community in elkaar zit, en uiteenvalt. Treurig en heel mooi opgeschreven.

Europe a history - Norman Davies

Ooit toen ik ongeveer dertig was, ben ik met dit boek begonnen, en nu, meer dan vijftien jaar later, ben ik bij de Eerste Wereldoorlog.
In mijn samenvatting van dit hoofdstuk:
Na de Franse revolutie waren over de koninkrijken weer in ere hersteld. Na alle bloeddorst en revolutie van de periode van Napoleon was de heersende opvatting van diegenen in power 'Dit nooit weer.' Alles moest in het werk worden gesteld om de koningen (grappig genoeg bijna allemaal familie van elkaar) aan de macht te houden. Dit werd de grote periode van Europese vrede tussen de Franse revolutie en de Eerste Wereldoorlog.
De wereld veranderde enorm. Door de industriele revolutie en de afschaffig van de horigheid was er een volledig nieuwe orde ontstaan en overal in Europa werd gezocht naar een politiek om deze orde te besturen. De grote groep voormailge horigen werden nu de massa, de fabrieksarbeiders, de paupers. Er ontstond socialisme, liberalisme, communisme, allemaal als reactie op deze nieuwe situatie. Ook de Staat, een landsgebied met inwoners die zich voornamelijk als volk van die staat zagen, ontstond in deze periode. Dat volkeren een staat moesten hebben was een gedachte die ook nu ontstond.
Ook Europa veranderde. Het Europa van 1914 is onvergelijkbaar met dat van 1800. Vooral het ontstaan van Duitsland en Italië en de neergang van het Ottomaanse rijk, zorgde hiervoor. Door de ineenstorting van het koninkrijk Polen-Litouwen, de enige plek in Europa waar vrijheid van Joden geregeld was, ontstond er een grote populatie van Joden in de overige Euopese landen, die de een na de ander ook kozen voor vrijheid van godsdienst voor Joden. Zij konden eindelijk overal in Europa midden in de maatschappij staan, en hoewel het grote deel van de Joden nog steeds arme sloebers in Oekraïne en gebeiden die nu Polen zijn waren, deden zij dit ook. Ze konden echter nooit en in Europa staan en de grote hoeveelheid geboeden van hun geloof eerbiedigen,  en zo ontstond een groep Jopen voor wie het Joodse geloof eigenlijk geen grote functie meer had. Als tegenreactie, zoals die dingen gaan, ontstond er een andere groep Joden, voor wie het geloof juist het centrum van hun zijn zou worden. Een verhaal dat ik eerder had meegekregen uit Story of the Jews van Simon Schama.
De groete vrede had nog een andere oorzaak. Door de industriële revolutie en de grote overmacht van Europese wapens waren er overal ter wereld, vooral in Azië en Afrika, witte plekken waar de powers at be hun macht konden uitbreiden zonder tegen elkaar te hoeven vechten. De clashes op Europees grondgebied, De Pruisisch Franse oorlog en de Krimoorlog, waren, zeker de laatste, een voorbode van de manier van oorlogvoeren na 1914. Ze waren voornamelijk kleine oorlogen, ontstaan uit het ontstaan van Duitsland, dat zijn grenzen moest vinden, en de teloorgang van het Ottomaanse Rijk, waardoor er gebieden vrij kwamen die of hun eigen staat moesten krijgen, of een invloedsfeer worden van een van de vijf grote spelers.
Begin 1900 waren alle witte vlekken op de wereldkaart ingevuld. Er was geen mogelijkheid meer voor landen om buiten Europa hun invloedsfeer uit te breiden. Er moest, zo voelde het, ooit een clash komen tussen de vijf grote spelers, om de nieuwe geopolitieke macht uit te spelen. Dat die in 1914 begon, dat was een vorm van toeval, mogelijkheid, en zeer slechte diplomatie van mensen gevormd in het midden van de 19e eeuw, een volledig andere tijd dan begin 20ste.

Meester mitraillette - Jan Vantoortelboom

Het zal aan mij liggen, want overal krijgt dit boek laaiende recensies. Vantoortelboom heeft een goede schrijfstijl, ik heb het boek dan ook in vier of vijf dagen gelezen. Misschien te snel, zodat ik een onderliggende laag heb gemist, maar het verhaal vind ik, tja, literair getruukt, te makkelijk, een literaire historische roman zonder geschiedenis.
Ik mis de urgentie van de Eerste Wereldoorlog totaal, ik waande me nergens in 1913. De dood van zijn broertje terwijl David een soort van poging doet zijn verliefdheid op een oudere vrouw aan te geven, dat vind ik dus een literair truukje. Dat hij zijn rechter in de bosjes bezig hoort met een andere man, wat moet ik daarmee? Heeft die scene een betekenis die ik niet heb gezien? Dat zal wel.
Alle dingen die ik gelezen heb over dit boek, grote thema's op een nieuwe manier tot bij de lezer te brengen, unieke, ontroerende mensen, brute klop van de bijl, intimiteit en zinnelijkheid, die heb ik allemaal niet bij dit boek. Dat verbaast mij wel, maar ik vind het niet meer dan een aardige roman, die ik me over een jaar niet meer zal herinneren.

Weg met Eddy Bellegueule - Edouard Louis

Ik moest na Vrouw op de vlucht voor een bericht weer aan een oorlogsboek beginnen, maar daar had ik even geen zin in, dus ik vluchtte in dit boek. Pas nieuw, een sensatie in Frankrijk.
Ik heb het allemaal wel eens beter gelezen, kartonnen dozen of De helaasheid der dingen, maar het boek heeft ontegenzeggelijk een prettige leesstijl. Ik heb het dan ook in drie dagen uitgelezen. Het is een soort herinneringsroman, en zoals herinneringsromannen zijn is het soms nogal fragmentarisch. Goed beschreven vond ik de pesterijen en de schaamte, dat was ik nog niet vaak eerder op een  manier die naar de werkelijkheid proeft tegengekomen. David Mitchell beschrijft het wel in Dertien, maar er zit altijd een soort literair sausje overheen. De scenes uit dit boek zijn wel wat ik me herinner, de vaste gang, het niet op willen vallen en met iedere beweging die je doet ervoor willen zorgen dat je niet opvalt, de schaamte voor jezelf, de schaamte van je ouders, de mannelijke sfeer van het boerengebied.
Er staan dingen in die verhaaltechnisch niet kloppen; zijn eerste experimenten met sex doet Eddy als hij negen of tien is. Dat is voor wat hij dan doet erg jong, en als je de dingen en de leeftijden in de roman chronologisch op een rij zet, zou hij twaalf moeten zijn.

Een vrouw op de vlucht voor een bericht -David grossman

Dit was het dikste boek dat ik in de boekenkast had staan, niet qua bladzijden, maar qua centimeters, en zo bleek, ook qua inhoud. Het is allemaal prachtig, de manier waarop Grossman Ora berschrijft, en met haar de gekte om te proberen een gezin in stand te houden in 'dit land', dat Israel is. Maar het is ook veel, al die emoties, die gevoelens voor haar kinderen die langzaam opgroeien, de gekte die in haar ontspoort als ze voortdurend de bus neemt door Jeruzalem, terwijl iedereen op zijn hoede is voor een volgende aanslag.
Het boek gaat eigenlijk over het behouden van een gezin, de liefde voor je kinderen, je huis, liefde voor kleine dingen die je gezin doet, het opgroeien van je kinderen, het zijn van ouder, in een land dat constant in oorlog is. Hoe stel je je daar tegen te weer als je kinderen opgeroepen worden voor dienst, of zelf besluiten een extra periode in dienst te blijven, omdat de intifada uitbreekt?
De scenes zijn soms lang, Ora heeft alle herinneringen, hoe klein ook, nodig om zichzelf en in haar idee haar zoon te beschermen. Haar reisgezelf is lethargisch, leeft omdat hij niet is gestorven, dat maakt de scenes in hunzelf gekeerd, heel klein, ommuurd, hoewel ze toch ook een heel land en een heel leven omvatten.
Nu iets met iets minder, hoop ik.
Ik heb dit boek gekregen in de OBCZ, daar zal ik het terugzetten.

The queen of wahle cay - Kate Summerscale

Een mooie samenvatting van het verhaal van Joe Carstairs vind je hier:
http://www.lrb.co.uk/v20/n05/terry-castle/if-everybody-had-a-wadley.
Ik vond het eerste deel tot haar aankoop van het eiland Whale Cay het interessantst. Het geeft een mooi inkijkje in het lesbische leven in de jaren na de Eerste Wereldoorlog, toen er zo weinig jonge, niet gewonde mannen waren, dat vrouwen met mannelijke eigenschappen die zich als man gedroegen, jong en sterk en stoer, min of meer geaccepteerd werden. Er waren ook gewoon geen mannen genoeg om het werk dat voorheen door mannen werd gedaan uit te voeren. Nu was Carstairs rijk, vreselijk verschrikkelijk rijk, dus ze kon haar plannen financieel gemakkelijk uitvoeren zonder dat ze echt veel met de maatschappij van doen hoefde te hebben. Ze kon spoeedboten laten bouwen, een taxibedrijf beginnen en een handvol seater Daimler landaulettes kopen, of, toen in de jaren dertig de tendens weer tegen vrouwen in mannenkleren en mannenberoepen werd, een eiland op de Bahama's aanschaffen.
Haar relatie met de zwarte Bahamanen (heeten zij zo?) is gespeleten. Aan de ene kant net zo rascisitisch als iedereen, ze zijn lui en willen niet werken en zijn niet inteligent, aan de andere kant ook liefhebbend, bereid de moeite te nemen om de eilanden zelfvoorzienend te laten zijn met de Bahamanen als werknemers en boeren. Ze was natuurlijk ook gewoon een koningin, een als Kurz achtige leider, met onderdanen die haar aanbidden en een soort boze en goede godheid van haar maken.
Slechts twee hoofdstukjes zijn gewijd aan haar leven in de jaren vijftig en verder, wat toch ongeveer de helft van haar hele leven is geweest. Ze verdween helemaal, met haar pop Wadley als mannelijke alter ego, uit de wereld.

Birk - Jaap Robben

De cover van dit boekje is erg mooi. Ik zeg boekje, het is 250 bladzijden lang, maar heel sober opgeschreven. Heel kaal taalgebruik, geen friemeltjes zoals het woord friemeltje, taal zoals het eiland waar het zich afspeelt.
Er zit een erg mooie scene in als Mikael, de jongen van 9 op dat moment, een tijd na de verdwijning van zijn vader in het water in zijn atlas de waterstromen bekijkt, en constateert dat zijn vader met het water meegedreven moet zijn naar de zuidpool om daar met de golfstroom weer terug te keren naar het eiland. Vervolgens pakt hij zijn verrrekijker en gaat uit het raam kijken op zoek naar zijn vader in het water. Hij mag niet afgeleid worden, anders kan hij hem missen.
Dat het op een eiland met maar drie mensen erop sociaal niet goed kan gaan, is evident, en dat gaat het dan ook niet. Alle drie zijn ze van slag door de verdwijning van de vader van Mikael, en tijd kan het schuldgevoel en de verwijten niet helen.
Een mooi klein verhaal, waardoor ik de CD chansons des mers froides heb herondekt.

Franklin - Tomas Lieske

Ik vond dit een heerlijk boek! In het begin is het taalgebruik overweldigend, maar dat is alleen het eerste hoofdstuk zo en past ook niet echt bij de rest van de stijl. Alsof de schrijver het hele boek al geschreven had en toen dacht 'Voor de eerste paar bladzijden ga ik even alles wat ik literair heb uit de kast trekken'.
Het is een van de meest bizarre boeken die ik gelezen heb en ik vond het helemaal geweldig. Alles, tot en met Den Haag, is karikaturaal. Nergens is er een vorm van werkelijkheid, niets zou ooit hebben kunnen gebeuren. Het is kijken hoe ver je kunt gaan met verbeelding en bizarre ideeën. Heerlijke waanzin.
Grappig; ik las dit met de muziek van de CD Minimalism van het Volhardingsorkest, wat ik erg goed vond passen bij het ritme van het boek, voordat ik bij de passage was waarin Franklin verteld over zijn liefde voor Yves en Reich, waarin in het boek zelfs twee ratjes worden genoemd.

Europe - Norman Davies

Ooit toen ik 27 was, ging ik naar een psychiater voor vraag voor een diagnose, want tja. Ik moest in de wachtkamer wachten, en ik had dit boek bij me. De goede man vroeg me daadwerkelijk waarom ik zo'n dik boek las en diagnostiseerde dat ik dan wel alles wilde weten, en mijn vraag over het stellen van een diagnose werd gecontraïndiceerd.
Dat de rare man het bij het verkeerde eind had, bleek wel omdat ik het boek bij de Franse revolutie heb weggelegd, om het pas nu, op mijn 46ste, weer op te pakken. Ontbijten met de Franse revolutie, dat wordt door menigeen vermoed ik ook gecontraïndiceerd...

Urania - J.G.M. Le Clezio

Ik moet aan studenten literatuurstudie heel vaak Le Clezio verkopen in de boekwinkel, maar zelf ken ik hem eigenlijk helemaal niet. Hij heeft de nobelprijs voor literatuur gewonnen in 2008, en is een van de minder bekende nobelprijswinnaars. Urania is dus een eerste kennismaking met hem.
Urania is een verzonnen land, een beloofd land, van de hoofdpersoon uit het boek, een Franse geograaf, als kind in de Tweede Wereldoorlog. Hij gaat naar Mexico om de bodem van een vallei in kaart te brengen, waarvan je helemaal aan het eind van het boek notities vindt. Daar ontmoet hij allerlei andere mensen met hun eigen verzonnen / beloofde landen. Er is een hippiecomune, er is een wetenschapper die zijn eigen instituut of school heeft opgericht, er is het hoertje Lilly, die naar Amerika wil, er is een Port Ricaanse sandinista die strijd voor haar communistische ideaal.
Het boek ademt de sfeer van de jaren zeventig, het gedachtegoed uit die tijd. We zijn inmiddels minder idealistisch geworden, en het geloof in al die werelden doet daarom wat wereldvreemd aan.
De schrijfstijl is loom, maar ik vind dat erg mooi. Dat tilt het boek boven de gemiddelde 2 1/2 ster uit.
Vanaf het begin zat ik te denken dat dit boek de ying is van de yang van Michel Houellebeque's Elementaire deeltjes. Daar moet een mooie scriptie over te maken zijn!

De kraaien zullen het zeggen - Ann-Marie McDonald

Ik ben hier met volle moed aan begonnen omdat ik Laten wij aanbidden van haar zo'n mooi boek vond. Ik kreeg daar helemaal weer het gevoel van de eerste overweldigende liefde van. Maar bij De kraaien zullen het zeggen had ik eerder het omgekeerde; ik vond geen van de personages erg aardig. Dan zijn 800 pagina's lang! Ik heb doorgelezen omdat ik begreep dat Madeleine uiteindelijk volwassen zou worden, en dacht dat ik haar dan beter te pruimen zou vinden, maar dat was niet zo. Ook als volwassenen en ouderen vond ik ze gewoon allemaal niet zo aardig, maar ja, toen was ik al op pagina 500 of zoiets. Zo werd dit boek zo'n feestje waar je niet bij weg kunt, maar waarvan niemand het licht uitdoet.
De scene van de drie meisjes aan het eind vond ik wel wer erg indrukwekkend.

Koninkrijk vol sloppen - Auke van der Woud

De 19e eeuw is de eeuw van Austen. Maar het is ook de eeuw van sloppen, smeer, vuil, poep, beerputten, drek, stinkende grachten en rivieren vol vloeibaar menselijk afval, troep, stank, donkere woninkjes van een kamer met vijf bewoners, cholera, tocht, kou, huizen zonder ventilatie, met het eten stinkend onder de bedstee, mijn liefste. Niks niet Hollandse properheid, maar viezigheid en vunzigheid. Onze grachten boerden fosfaatdampen uit, de Theems was een stikrivier.
Na 1850 werd de wereld, door toedoen van een aantal wetenschappelijke ontdekkingen, gemoderniseerd. Steden kregen een heus riool. Niet iedere stad bedacht hetzelfde, zo ging Amsterdam zijn gang met iets wat in mijn hoofd lijkt op een soort vliegtuigtoilet, en bleef Groningen lang vasthouden aan zijn beerputtensysteem. Sloppenwijken verdwenen en werden 'volkswijken', net zoals de volkswijken nu zijn verdwenen in sociale woningbouw.
Een interessant boek, waardoor ik ook meer ben gaan lezen over onze huidige rioleringssystemen.

Schuldgevoel - Coen Simon

Als we kind zijn, veinzen we aardigheid om te krijgen wat we willen; het enige wat we later nog moeten leren is te vergeten dat we veinzen - pas als dat ukt hebben we het spel van fatsoen echt onder de knie.

In de vakantie heb ik Schuldgevoel gelezen, van de Maand van de filososofie vorig jaar, over de behoefte aan dingen die we niet nodig hebben. Vooral aardig om wat je er zelf bij denkt, niet om wat hij schrijft. Simon is duidelijk geen boeddhist. :) Het zijn vijf hoofdstukken, maar aan het eind komt er niet echt een verbinding en weet ik eigenlijk niet wat hij wil zeggen.
De stelling is dat de erfzonde verbonden is met het kapitalisme, dat de schuld die we altijd met ons meedragen, een economische en een morele schuld is. Nu wordt er al veel geëconomiseerd, en of we de erfzonde daar nou bij moeten doen weet ik zo net niet.  
De potentiële waarde van geld maakt het realistisch te dromen van een andere wereld, maar met de mogelijkheid van een andere wereld veranderd meteen de status van de bestaande. We kopen van alles, en vooral heel veel spullen die we niet nodig hebben, om het gevoel te hebben te kunnen dromen. Waar als je rijker bent je volgens mij nog kunt dromen met spullen die je kunt betalen, kunnen arme mensen alleen dromen met spullen die ze zich niet kunnen veroorloven. Wat ze zich wèl kunnen veroorloven stopt hun altijd in het hokje 'arme'. Daarom steken ook veel armen zich in de schulden om spullen te kopen die ze eigenlijk niet kunnen betalen.

Leuk is het hoofdstuk over hoe alles, inclusief werken tegenwoordig een uitdrukking moet zijn van je passie. Dat is _de_ oplossing voor iets dat we voelen als keuzestress; je moet er achter komen wie je bent en wat je wilt, zodat je hiernaar kunt leven en kunt kiezen. Volgens mij, kijk hier komt dat wat je er zelf bij denkt, wordt keuzestress niet veroorzaakt door de grote hoeveelheid keuzes die we hebben, maar juist door het zoeken naar de passie, wat impliceert dat er een _juiste_ keuze is, en de andere keuzes minder goed zijn. Juist het zoeken naar die juiste keuze zorgt m.i. voor de stress.
Met Simon eens ben ik het het probleem van de maatschappij en de politiek is dat er geen overstijgende zin meer is. Daarom verwordt politiek en maatschappij tot het debiteren en crediteren van een huishoudboekje. De politieke en maatschappelijk zin wordt daardoor het in evenwicht houden van inkomsten en uitgaven, zonder verder enige interpretatie van die inkomsten en uitgaven. We denken niet meer na over waarom we iets wel of niet willen, het is slechts een optel- en aftreksom geworden. Maar een echte oplossing hiervoor biedt Simon ook niet. We moeten meer spelen, vindt hij op het eind, maar wat dat precies biedt, daar komt het boek niet toe.

Waarvan wij droomden - Julie Otsuka

Als je de Nederlandse en de Engelse kaft van dit kleine boekje naast elkaar legt, vraag je je af of uitgeverijen inderdaad een vorm van humor bezitten.
Waarvan wij droomden is en klein boekje, geschreven in de wij vorm. Dichterlijke korte zinnen, die heel vaak op dezelfde manier zijn geschreven. Zo beginnen alle alineas in het eerste hoofdstuk met 'Op de boot' of 'Sommigen van ons op de boot'.
Je krijgt niet een hoofdpersoon voorgeschoteld, maar de hoofdpersoon in dit boek is de hele groep mailorderbruiden die, gelokt door nepfoto's en brieven geschreven door anderen, trouwen met een Japanner in de VS. Dit blijken geen dokters en bankemployees, zoals ze zich voordeden, maar arbeiders in de tuinbouw of op een boerderij. In de VS kunnen de Japanse vrouwen maar moeilijk aarden. Ze begrijpen de taal niet, de cultuur niet en hun mannen niet. En als ze hun mannen wel begrijpen, houden ze niet van hen. Of soms wel. Ze proberen er het beste van te maken, krijgen baby's, dat worden kinderen die naar school gaan en wel Engels leren en hun Japanse manieren vergeten, of bewust verdringen.
De zinnen zijn kleine snapshots van mensen, bijna als the humans of New York, een klein alineaatje 'een van ons...' of  'sommigen van ons...' Als Japan Pearl Harbour aanvalt en de oorlog uitbreekt, worden de Japanners geinterneerd in kampen in de woestijn. Of ergens. Want als in het laatste hoofdstuk de  focus veranderd van de Japanse vrouwen, naar de Amerikaanse bewoners van de dorpen waar ze uit zijn weggehaald, blijkt dat zij ook niet precies weten wat er nou met hen is gebeurt. Of het niet willen weten; 'Maar dat hebben wij alleen van horen zeggen, dus het hoeft niet per se waar te zijn.' De burgemeester stelt hen gerust 'Het zijn uitzonderlijke tijden, inmiddels zijn we een van de strijdende partijen...' En groepsdruk doet de rest; 'Een meisje in North Fremont Street raakt ontmoedigd door toedoen van de postbode, die haar laat weten dat alleen een verrader een briefwisseling met Japanners heeft.'
Je zou hopen dat we ervan geleerd hebben, maar kijkend naar de huidige tijd is dat een illusie. Wat angst en vijandsbeeld met groepen kunnen doen blijkt al te meer duidelijk.

Een weeffout in onze sterren - John Gree n

Wat flauwvallen betreft, had ik wel wat van een Victoriaanse jongedame.

Heel vaak verzucht ik na het lezen van een young adult boek dat het zo zielig is voor alle young adults dat ze zulke boeken moeten lezen, boeken die zo weinig uitdagend zijn. Alsof alle jongeren niet gewoon een boek kunnen lezen dat goed geschreven is, met mooie zinnen, maar dat het allemaal op hun doelgroep aangesneden moet zijn; vooral eenvoudig en zonder dat het enigszins tot nadenken stemt, voorgekauwd en kapotgeprakt tot babyvoeding, hapslikwegliteratuur. Soms echter, lees ik een young adult boek waardoor ik denk 'Zie je wel, het kan dus wel!' Een weeffout in onze sterren is zo'n boek. Jongvolwassenen zijn mensen, geen hersenloze wezens, en dit boek behandelt ze ook zo. Het thema stemt tot nadenken, zonder dat de jongeren in het boek hopeloos oude volwassenen zijn. Er staan prachtige zinnen in, zoals deze, van pagina 104 en 105:

Terwijl hij las, werd ik verliefd op hem zoals je in slaap valt: langzaam en dan ineens helemaal.

Augustus vroeg of ik mee wilde naar de Praatgroep, maar ik was vreselijk moet van mijn drukke dag Kanker Hebben, dus ik paste. 

Ik sliep lang, wel tien uur, waarschijnlijk vanwege het trage herstel en omdat slaap kanker bestrijdt maar misschien ook gewoon omdat ik zestien was, en niet zo nodig wakker hoefde te worden. 

Het minst uit de verf komt misschien het idee van het boek 'Een vorstelijke beproeving'. De gedachte over het leven dat stopt en het meisje dat zo graag wil weten hoe het verder gaat is hier letterlijk genomen, en ik vraag me af of het niet beter was geweest het een idee te laten blijven. Als concept komt het wat ongeloofwaardig over in een boek dat verder juist zo geloofwaardig is, waarin de personages dingen zeggen die zo raak zijn. De schijver Peter van Houten is ook het minst interessante personage van het boek, die zich eigenlijk ook niet ontwikkeld.
Een weeffout in onze sterren heeft alles in zich om een tearjerker te zijn, maar wordt dat nooit, door de mooie schrijfstijl van John Green, die een perfecte balans vindt in alle emoties. Hazel en Augustus hebben een hele andere kijk op hun ziekte dan wij buitenstaanders vaak zien in emotv en -boeken. Ze willen leven, vinden zichzelf niet moedig omdat ze proberen te overleven. Kanker Hebben is kut en je komt er niet sterker uit. Hazel en Augustus nemen hun ziekte zoals die is. Dat werkt ontnuchterend, geen grote emoties of groot cynisme hebben om de feiten te ontzien. Jong zijn en ziek zijn wordt zoals dat is.

Dood van een rode heldin - Qiu Xiaolong

Indridasson in China. Mooi portret van hedendaags China binnen een moordmysterie dat opgelost moet worden door hoofdinspecteur Chen. Doordat de schrijver zelf uit China komt, en gevlucht is na de opstand op het Tianamen plein in 1989, krijg je iets van een inzicht in hoe China en de partij op de achtergrond in een wereld van communistisch kapitalisme werkt.  Het failliet van het oude communistische China zit al in de titel. Ook Chen ontkomt er uiteindelijk niet aan zijn connectie binnen de partij te moeten gebruiken.

Wat is de wat? Achtergrond.

In mijn recensie van Wat is de wat? schreef ik al dat ik het niet kon lezen zonder voortdurend te denken aan de huidige situatie in het land en vroeg ik me af wat Dave Eggers en Valentino Achak Deng van het Zuid Sudan van nu zouden vinden. Hier zijn wat achtergronden over de huidige situatie in Zuid Sudan:
https://decorrespondent.nl/704/wat-is-er-mis-in-het-jongste-land-ter-wereld/30673984-f46cdb75
http://www.nu.nl/weekend/3795757/zuid-sudan-altijd-in-gevecht-met-zichzelf.html

Hang Tuah

Dit is een stripverhaal van het Maleisisch Indonesische heldendicht Hang Tuah, uitgegeven in Indonesië en vertaald door een Nederlander aldaar. Hij was als jongetje getuige van het bombardement op een zeekruiser van Indonesië, de 'Hang Tuah', en wilde weten wie dat was.
Als beeldverhaal heeft dit niet veel om het lijf. De beelden zijn eerder illustratie bij de tekst dan dat ze iets toevoegen. Het verhaal zelf is een soort kinderversie van het oorspronkelijke heldendicht, wat ouderwets vertaald, vol met amokmakers (ik heb nog zovaak het woord amok gelezen in 30 bladzijden geef ik toe. :) )
De Buck Danny waar in het nawoord over wordt gesproken heb ik ook gelezen als kind, en dat was een van de betere Buck Danny afleveringen in my opinion. Natuurlijk net als dit verhaal vol met heldenverering, maar toe.
Het is interessant dit verhaal te lezen als een soort natiebuilding. Indonesië had geen eigen geschreven geschiedenis en dit was een poging om oraal verhaal te boek te stellen om het voor kinderen en volwassen beschikbaar te maken. In die zin in het interessant om te zien.
Het oorspronkelijke heldendicht, het stuk dat is vertaald door Rudy Kousbroek en in een ander nawoord is opgenomen, is weer veel meer een epos, vol met gezwollen taal en veel wapengekletter.

Wat is de wat - Dave Eggers

Bij het lezen van de lange tocht van Valentino van Zuid Sudan naar uiteindelijk een kamp in Kenia moest ik soms denken aan Kruistocht in spijkerbroek. Maar het beste van deze roman vond ik niet de schokkende tocht, de doden, de oorlog, maar het deel in het vluchtelingenkamp zelf. Hoe zo'n kamp een entiteit op zichzelf wordt, waarin iedereen vast zit en hoe het door iedereen, de rebellengroepen, de hulpverlenersorganisaties en ook de vluchtelingen zelf, ge(mis)bruikt wordt.

'In het Westen denken de mensen dat vluchtelingenkampen tijdelijk zijn. [...] Maar ik ben in een vluchtelingenkamp opgegroeid.[...] Ja, we leefden nog, dus in die zin hadden we een leven: we kregen eten, we konden vriendschappen sluiten, leren en liefhebben. Maar we leefden in een niemandsland.'
Voor Dave Eggers is het een erg lineair verhaal, maar de opzet van het boek, Valentino vertelt zijn verhaal in zijn hoofd aan een aantal mensen die hij in één dag in zijn leven in de VS tegenkomt, is interessant. Ik geef toe dat ik tijdens het lezen verdurend moest denken aan de situatie van Zuid Soedan nu. We denken dat als een land zelfbestuur krijgt, onafhankelijk wordt, het probleem dan opgelost is, maar dat blijkt uiteindelijk maar een flinterdunne korst over een probleem dat onderhuids voortwoekerd. Een conflict waarvan de kiem al in deze vertelling ligt. Hoe kijkt Valentino Deng, en hoe kijkt Dave Eggers, tegen de huidige situatie aan?
Nog interessanter en typisch Eggeriaans is de vorm van deze roman: De autobiografie van valentino Achak Deng, wat het natuurlijk niet is, want het is geschreven door Dave Eggers. Uit diverse berichten begreep ik dat het een fictieve autobiografie is, een roman dus. Toch zijn er verschillende interviews met Valentino Achak Deng, sommige zelfs met beeld. Wat er echt is en wat fictief, daarmee blijft Eggers ook in dit boek spelen.

De sneeuwkoningin - Michael Cunningham

Hier is iets hevig misgegaan. Vanaf de eerste zin van deze vertaling. Die luidt:
'Boven Central Park verscheen een hemels licht aan Barrett Meeks, vier dagen nadat hij voor de zoveelste keer door de liefde was geschoffeerd.'
Door de liefde was geschoffeerd... Dat slaat nergens op, en is zeker niet mooi. Zo gaat dat verder. Wegsmelting, veelomvattendheid, de gestaag dwarrelende sneeuw wordt opgepakt en wordt veranderd in flapperende vlagen, hij puft dampwolkjes uit, orakelachtig, aanvechting, zou zijn schedel zo onzacht met het trottoir in aanraking komen dat..., de nathouten saunastoom die de radiatoren uitwasemen, de kronkelende, wentelende zwartheid, etcetera. Het is proza dat met horten en stoten leest; het komt op gang, stopt weer, komt weer op gang, stopt weer. De dialogen zitten vol met truttige bijzinnen; '... of zo, hoor' en 'Ja zeg, dat weet ik heus wel.' Ik hou erg van Michael Cunningham, van Bloedverwanten en De uren. Maar dit is onleesbaar voor mij.

Eilanden, rif en regenwoud - Cees Nooteboom

Ik heb deze bundel gekocht om te lezen tijdens de ontbijten in mijn Australiëreis. Cees Nooteboom reist hier dezelfde route als ik doe, van Sydney naar Perth. Nooteboom eindigt in Broome, waar ik toen ik Perth was ook nog wel heen had gewild.
Dit boek is niet alleen een reis door een land, maar ook door de tijd. Het eerste verhaal Sydney, is geschreven in 1989 (voor de val van de muur!) en het laatste Perth en Broome in 2010. 20 jaar aan reizen. Er zitten verwijzignen in naar andere reizen, bijvoorbeeld de Japanreis waar vorig jaar een mooi boek van is uitgekomen in het Perth verhaal. Het is de eerste nooteboom die ik lees, en ik zou mij eigen reisstukken graag spiegelen aan deze, maar zo goed ben ik niet.

barracuda - Christos Tsiolkas

Ik kocht barracuda in Readings in Melbourne, als een van hun boeken voor de Queer readings group. barracuda is een van de beste boeken die ik ooit gelezen heb. Tegenstelde ethnische conflicten, schaamte, onzekerheid, familiewaarden en maatschappelijke klasse conflicteren in één hoofdpersoon, Danny Kelly.
Hij krijgt een zwembeurs aan een posh hoge school in Australië. Deze ervaring maken van Danny 'barracuda', voor wie winnen en woede het antwoord zijn op de uitsluiting en bespotten van zijn klasgenoten. Die uitsluiting en het bespotten zitten voor een groot deel in Danny Kelly's hoofd, als je de reacties van zijn klasgenoten leest zit er ook waardering in, en ook vriendschap. Als Danny Kelly puberig verliefd raakt op een van zijn zwemgenoten, op zijn lichaam en zijn status, en hij wordt afgewezen, hoewel niet direct, vanwege zijn eigen maatschappelijke klasse, kan hij dat niet hanteren en in een prachtige 50 pagina's durende scene tijdens de intocht van de Olympiërs in Sydney in 2000 maakt Danny uiteindelijk kapot wat voor hem al kapot is.
Status en klasse zijn een voortdurend terugkomen thema in deze roman, die, zo dacht ik een bepaald moment in het vliegtuig, eigenlijk een negentiende eeuwse Dickens roman is, vermomd in een hedendaags verhaal. Dan is de zoon van een kapster van Griekse komaf en een Ierse vrachtwagenchauffeur, die heel Australië doorkruist. Hij is in verwarring over wat working class nu eigenlijk is in een maatschappij die klasse zegt af te wijzen, maar voortdurend mensen in hokjes indeelt aan de hand van hun afkomst, over het soms bijna onverholen rascisme, maar ook over zijn eigen aantrekkingskracht tot Australië. Dan Kelly is zowel in insider als een outsider door zijn tijd aan het college. Hij kan niet reageren zoals zijn vrienden Demet en Clyde, of zijn vader, die de klasse en Australië omarmen of keihard afwijzen.
barracuda is een boek over sporters, en het kan niet anders dan fysiek zijn. De roman is heel lichamelijk, vol met pis en poep en seks en spieren en borstharen. Als Dan Kelly in het tweede deel, uit de gevangenis en geen sporter meer, zoekt naar zijn eigen invulling van de rest van zijn leven, verliest zijn lichaam het sportieve uiterlijk en dijdt uit en wordt onverzorgder. barracuda is in die zin een bildungsroman, hoe kom je van A naar B als je logische route onhaalbaar blijkt? Hoe ga je om met je vader, hoe versla je hem, als jezelf verloren hebt? En hoe reageer je als je hem daadwerkelijk verslaat? En hoe hou je een in wezen verscheurde familie in stand als je jezelf al niet in stand kunt houden?
De transformatie van de adolecent Danny, met maar één focus, zwemmen, tot de volwassen Dan wordt niet chronologisch en vol met haken en gaten verteld, vanuit het perspectief van Dan zelf, in eerste en derde persoon. Door deze opzet moet je bij ieder hoofdstuk, zeker in het tweede deel, bij jezelf te rade gaan voor motieven en logica. Dat maakt barracuda een prachtige en sterke roman.
barracuda is een roman over opgroeien, over winnen en vooral over verliezen, over het accepteren van jezelf, van seksualiteit en lichamelijkheid. Het is een boek over een leven vol schaamte, over klasse in een klassenloze maatschappij, over leven met je familie en met je land, in je land. En ik geef toe, ondanks alles, alle woede, alle 'cunts' en de winnaarsmentaliteit vind ik Dan en Danny het hele boek door gewoon eigenlijk erg aardig.

The days of Anna Madrigal - Armistead Maupin

Everyman's rules on scientific living - Kerry Tiffany

Historische fictie over de Beter Boeren Trein, die in de jaren dertig door Zuid Australië reed om boeren bekend te maken met de nieuwe uitgangspunten van het landbouwen. De verslechtering van de bloemconsistentie in de wetenschappelijke experimenten gaan gelijk op met het mislukken van het huwelijk tussen Jean en Robert.
De laatste dertig pagina's heb ik gelezen in een nieuw exemplar omdat ik de Nederlandse vertaling in het vliegtuig had laen liggen.

De gedaanteverwisseling - Franz Kafka

Bij mij is de associatie bij bit boekje The Fly, de film van David Cronenberg, terwijl dat natuurlijk andersom is. Ontmenselijking ken ik van allerlei verhalen en films. Dat is het probleem met dit boek, het is zo bekend, dat het het in de weg zit, en je er veel meer van verwacht dan je krijgt. Het is wel mooi geschreven.
Misschien moet ik het lezen als een familiedrama, waarbij het verdwijnen van de zoon aan het eind de familie bevrijdt. Een omkering van een coming of age verhaal.

English Passengers - Matthew Kneale

Alle romans die ik dit jaar heb gelezen volgen dezelfde opzet: Ieder hoofdstuk heeft een aparte verteller. Ook English Passengers volgt die romanopzet. Hier zijn het meer dan twintig personen die het verhaal vertellen. Ondanks deze grote hoeveelheid stoort dat geenszins. Ieder persoon heeft zijn eigen stem, niet zoals bijvoorbeeld in Al wat ik ben, waarin ieder personage ongeveer hetzelfde klonk.
English Passengers speelt in ruwweg dezelfde tijdsperiode als The Luminaries, maar is een volkomen anders geschreven boek. Het heeft wel dezelfde brille, en het gevoel dat de schrijver al zijn personages en het verhaal volkomen in de hand heeft. Anders dan meestal is de humor, die vaak afwezig is in historische fictie. Het hoofdstuk waarin dr. Potter een varken moet hypnotiseren is bijvoorbeeld hilarisch, en net zo grappig zijn de aldoor mislukkende pogingen van de kapitein om zijn smokkelwaar, ook toen al tabak en sterke drank, te verkopen.
Tussen de hoofdstukken van de zeiltocht naar Tasmanië volgt dit boek de overleveringen van de oorspronkeljk bewoners van het eiland. De crème de la crème van de Engelse misdadigers werden naar Tasmanië gestuurd, waardoor het regime ten opzichte van de Aboriginals nog erger was dan in Australië zelf. Ze werden gedeporteerd naar Flinders eiland, en uiteindelijk gedecimeerd door ziekte, regelrechte uitmoording en de psychische gevolgen van de verdrijving van hun land, waar ze een mee waren.

Indische zeiltocht - Tim Severin

Ik vind het niet zo goed geschreven. Tim Severin is geen Bruce Chatwin of Redmond O' Hanlon. Het verhaal van Alfred Russel Wallace, wiens zeiltocht door de Molukse eilanden Tim Severin min of meer nadoet, is interessant, maar de stukken daarover lijken vooral te komen uit Russels boek The Malay Archipelago. Dan kun je beter dat lezen. De moderne zeiltocht levert niet zo bijster veel interessant leesvoer op.

Deogratias - Stassen

My Bookcrossing journalentry:
I read this Graphic novel in the train to my parents and brother to celebrate our two birthdays. I was a frequent reader of graphic novels, so the visual language was easy to grasp for me, and, maybe due to the fact I live near Belgium, the former Rwandan colonizer, I got my share of news of the Rwandan genocide.
I liked the literary quality of the graphic novel, in a sence a coming of age novel. Deogratias is portrait as a juvenile is, very insecure, but an air of self-confidence to everyone. What happens to him, and the others around him, is to hard for him to recover from. It's a hard story, worthy to bet told. I liked the way it was told, present to past and present again. I think it made Deogratias a more interesting character, because you take his actions in the present back to his story in the past.

Kraaienwacht - Inez van der Spek

Interessant boek over hedendaags Australië. Het geeft een inkijkje in de dehumanisering van Aboriginals en hoe we dat tegenwoordig, met allerlei symbolen nog steeds doen. Post-colonialism at its heart.
Het werk van Micheal Riley en Fiona Foley is interessant, ze gaan op zoek naar hun eigen innerlijk in hun werk, en hoe zich dat verhoud tot buiten.
Inez van der Spek vraagt zich af in welk Australië ze heeft gewoond. In beide denk ik.

Golden Boy - Abigail Tarttelin

Dit was een leesexemplaar van dit boek, dat pas in het Nederlands uit is, over een intersekse kind en de verwarring die dat bij iedereen, ouders, broertje, hijzelf en zijn omgeving veroorzaakt. Max, de intersekse puber, is eigenlijk een vrij normale puber, vindt hij zelf, tot hij, verteld in vrij expliciete details, verkracht wordt op zijn slaapkamer door zijn beste vriend. Deze verkrachting zet allerlei vragen bij Max in beweging, en de gevolgen van deze vragen en de verkrachting zijn er voor iedereen. De verkrachtingsscene in het begin van het boek vind ik persoon te veel van het goede, zo zonder aanleiding, en zo uitdrukkelijk in zijn details. Ik denk dat de schrijfster vond dat dit nodig was omdat deze daad zo een grote impact heeft op Max en het verhaal om hem heen, maar volgens mij had het ook anders gekunt, met meer verbeeldingszin.
Dat is met meer in dit boek zo. Abigail Tarttelin vertelt alles in plaats van mijn verbeelding aan het werk te zetten. Sommige personages, de aardige arts Archie bijvoorbeeld, zjin er alleen maar als een soort huls voor informatie over interseks, dat gepresenteerd wordt als een soort Wikipedia (letterlijk!). En er is wel heel veel melodrama, een tandje minder had wel gekund.

Wel goed geraakt, in mijn ervaring, is de manier waarop iedereen omgaat met anders zijn en hoe de familieankers gaan drijven op het moment dat het anders zijn niet meer ontkent kan worden.  Daar is dit semi jeugdboek uiteindelijk een goed boek voor, om te laten zien hoe wij omgaan met anders zijn. Het boek doet je wel nadenken over genderissues, en dat is goed, hoewel ik het niet eens ben met alle morele antwoorden die de schrijver geeft. En Max is erg lief, en te volwassen voor zijn leeftijd, maar daardoor lees je het boek wel uit. Wat een aardig iemand!
Ik hoop wel dat de storende fouten in het leesexemplaar nog gecorrigeerd zijn. Zo spelen de kinderen op school (in Engeland!) korfbal, wat zomaar gedurende de scene verandert in volleybal. Ik vermoed, dat moet ik nog controleren, dat in de orginele Engelse roman er volleybal werd gespeeld tijdens gym, en dat door de vertaler is vertaald naar korfbal. Nu spijbelde ik best veel van gym, brr, maar in mijn ervaring hebben wij zelfs in Nederland nooit korfbal gespeeld. In Engeland lijkt me dat al helemaal onwaarschijnlijk.

Wit is voor toveren - Helen Oyeyemi

Prachtige cover!
Een spookverhaal, gegrond in de Engelse traditie van het haunted house,de Haitiaanse zombietraditie en de Nigeriaanse voorouderverhalen. De mix levert een erg interessant verhaal op, vol met wisslende perspectieven in personen en tijd. Binnen het spookverhaal biedt het perspectieven over uiterlijk en eetstoornissen. Het is ook nog een postcolonial queer verhaal. 'Gekkerder' 'en gekkerder'.

Al wat ik ben - Anna Funder

Omdat ik binnenkort naar Australië ga lees ik boeken die spelen op dit continent. Al wat ik ben is voor deel gesitueerd in Sydney, meer specifiek in Bondi.
Dit boek heeft de pecht dat het na The luminaries komt, een van de beste boeken die ik gelezen heb; Dan valt het volgende boek altijd tegen. Ik heb van Anna Funder Stasiland gelezen, een non fictie boek over het leven in en na de DDR. Dat vodn ik eecht een goed boek en met verwachting heb ik dus dit boek gepakt.
Die verwachting wordt niet ingelost. Ik vind Anna Funders fictiedebuut een stuk minder dan haar non-fictie. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik in 1920 was in dit boek. Ik had ook nooit het gevoel dat Ruth en Ernst Toller, die het verhaal over Dora vertellen, twee verschillende stemmen waren. Er waren meerdere hoofdstukken waar ik pas na enekele bladzijden doorhad dat het een Toller of een Ruth hoofdstuk was, meestal omdat ze een van hun tweeën noemden. En, omdat Dora er vooral heel vaak niet is, komt zij voor mij niet echt tot leven. Het is wel interessant om iets te lezen over deze periode, gezien vanuit het standpunt van Duitse politieke tegenkrachten.

Uitbehandeld maar niet opgegeven - Detlef Petry

Ik vond het erg interessant, maar het kwam allemaal wat te dicht bij vanwege prive-omstandigheden, dus ik ben er even mee gestopt.

The luminaries - Eleanor Catton

Het is moeilijk te beschrijven waarom ik dit boek zo geweldig vind. Ik heb er dik twee maanden in gebivakeerd en geen moment geen plezier gehad. Dat is het denk ik wel, het enorme plezier dat de schrijver gehad moet hebben met haar personages en haar plot, dat uit dit boek spreekt.
The luminaries draait om twaalf personen uit het goudelversstadje Hokitika  eind 1800. Zij zijn de twaalf sterrenbeelden. Zij hebben allemaal een deel van de informatie over een gebeurtenis in het stadje. Een rijke gouddelver is spoorloos verdwenen, een armlastige squatter is dood gevonden, met een enorme rijkdom aan goud in zijn huis, en een hoertje wordt bewusteloos gevonden op straat. Dan zijn er zeven mannen die iets te maken hebben met deze gebeurtenissen. Zij vormen de planeten die in de sterrenbeelden ronddraaien. De komst van een nieuwe man in het stadje, hij symboliseert de planeet Mercurius, zet alles in beweging. De twaalf mannen hebben een relatie met de acht andere mannen, en naarmate de maanden verstrijken, komen de planeten in andere sterrenbeelden te staan en veranderen daarmee de relaties tussen de acht en de twaalf.
Dit klink geforceerd, maar dat wordt het nergens. Plot en constructie vullen elkaar aan. Zo blijft het verhaal spannend en vol vaart, terwijl je voortdurend bezig bent de puzzel van de astrologie op te lossen. Zo staat er bij ieder hoofdstuk een kaart van de hemel, met symbolen voor de planeten. Wie welke planeet symboliseert en hoe die in verhouding staat tot het sterrenbeeld, komt naar voren in de hoofdstukken. De personages zijn geweldig, de schrijfstijl mooi, en zo blijft het boek boeiend. De personages beslaan een staalkaart aan mensen die op dat moment in Nieuw-Zeeland woonden, blanken, een Maori, Chinezen.
Een andere constructie zijn de delen. Het boek bestaat uit 12 delen, die steeds korter zijn. Het eerste deel beslaat een massieve 365 bladzijden, het laatste deel 1.
Eigenlijk is de plot een grote scherts, 800 pagina's lang,waarin je steeds blijft meegaan, steeds in je hoofd de twintig gekleurde ballen in de lucht houdt en mee jongleert met Eleanor Catton. Prachtig boek, volkomen terecht winnar van de bookerprize van 2013.

Lelystad - Joris van Casteren

Iedereen was het er over eens dat het gebied waar de Rijksdienst van af was gebleven, de mooiste plek van Flevoland was.

Ik vraag me al een tijdje af waarom we eigenlijk water hebben ingepolderd, als je kijkt wat we er nu eigenlijk mee doen. Polders worden tegenwoordig weer onder water gezet. Een groot deel van de Flevopolder is natuurgebied, waar we niets aan doen en niet naar binnen mogen. Natuur is goed, maar daarvoor hebben we toch niet zoveel moeite gedaan om de polders te maken?
Nu wordt het wel duidelijk. In de jaren vijftig was de landbouwuniversiteit van Wageningen de leider van de inpoldering van Flevoland. Het was de bedoeling om er boerenland van te maken. Wel geordend natuurlijk, en volgens het toenmalige nieuwe boeren; niet iedereen mocht er heen, alleen die boeren waarvan men dacht dat ze konden boeren zoals het hoorde volgens de universiteit.
Toen kwamen de jaren zeventig en tachtig en bleek dat we zoveel boerenland eigenlijk niet nodig hadden om aan onze voedselvraag te voldoen. Het bleek bovendien veel goedkoper om er kleine keuterboertjes in Derdewereld landen voor uit te kopen. Al het polderland bleek niet nodig en kwijnde weg. Nu zetten we het onder water, als nieuwe natuur, wat natuurlijk eigenlijk oude natuur is, of als recreatieland, waar dan weer geen mens op af komt. Het is het treurige lot van land dat moest dienen als prestigeland, waar we onze maakbare droom op zouden verwezelijken.
Lelystad brengt mij terug in de jaren van mijn jeugd, met walkmans, Medisch Centrum West en muziek opnemen van de radio. Maar ook naar de bakker gaan voor een twee gesneden bruin, niet te donker. Dat deden we toen, dat is bijna niet meer voor te stellen voor de huidige generatie jongeren, die met een Red Bull en een kaasbroodje uit de supermarkt komen.
Joris van Casteren vertelt over zijn eigen jeugd in de polder, waarvan de maakbaarheid, van zowel de polder als de gezinnen die er komen wonen, snel verdwijnt. Gezinnen gaan scheiden, huizen moeten verkocht worden met restschuld, jongeren hebben er niets te doen en gaan lopen keten. Bushokjes met verbrijzelde ramen, in brand gezette prullenbakken, hij ziet het als een glorieuze doorbreking van de uniformiteit. Nu snap ik dat, alleen vind ik dat niet. Je kunt dingen in de openbare ruimte doen om de ruimte, die van je afgenomen is door ambtaneren, de gemeente, projectontwikkelaars en de reclame, weer van jou te maken. Maar dat is niet banden leeg laten lopen van auto's, Duitse caravans bekogelen met klei en het grasveld voor de school in brand steken. Dat is voor de lol en de kick kapot maken van spullen van een ander.

Om zes uur bereide mijn vader een recept uit de geplastificeerde map.

In het tweede deel reist Joris van Casteren, volwassen nu, terug naar Lelystad. Waar ik in de eerste hoofdstukken nog kon grinniken, omdat het mijn geschiedenis was, was het tweede deel treuriger. Het was niet mijn geschiedenis, maar het heden. De beschrijving van de stad Lelystad kan iedere stad in Nederland zijn. Het winkelcentrum Hoograven zou zo in Lelystad hebben kunnen staan.
In de gesprekken met iedereen lijkt niemand zelf in de spiegel te durven kijken. De ontwerper van Lelystad geeft de Rijksdienst de schuld, die niets heeft overgenomen van zijn grote plannen. De Rijksdienst geeft de gemeente de schuld, die veels te snel Lelystad ging besturen en daar een zootje van maakte. De commisaris van de Koningin kijkt op zijn eigen rol tevreden terug. De gemeente vindt dat ze een stad zonder toekomst van de Rijksdienst heeft overgenomen, en de mensen wonen er gewoon maar in en proberen er soms wat van te maken, en soms niet zoveel.
Zelfs als Joris van Casteren een vlucht boven Lelystad maakt in een eenmotorig sportvliegtuigje vanaf Lelystad airport, toch altijd een belevenis, wil het niet echt iets worden. De piloot eet een boterham met kaas, op de stoel ligt een kussen met een bloemetjespatroon. De piloot vroeg waarom ik boven Lelystad wilde vliegen, dat had nog nooit iemand hem gevraagd.