In mijn samenvatting van dit hoofdstuk:
Na de Franse revolutie waren over de koninkrijken weer in ere hersteld. Na alle bloeddorst en revolutie van de periode van Napoleon was de heersende opvatting van diegenen in power 'Dit nooit weer.' Alles moest in het werk worden gesteld om de koningen (grappig genoeg bijna allemaal familie van elkaar) aan de macht te houden. Dit werd de grote periode van Europese vrede tussen de Franse revolutie en de Eerste Wereldoorlog.
De wereld veranderde enorm. Door de industriele revolutie en de afschaffig van de horigheid was er een volledig nieuwe orde ontstaan en overal in Europa werd gezocht naar een politiek om deze orde te besturen. De grote groep voormailge horigen werden nu de massa, de fabrieksarbeiders, de paupers. Er ontstond socialisme, liberalisme, communisme, allemaal als reactie op deze nieuwe situatie. Ook de Staat, een landsgebied met inwoners die zich voornamelijk als volk van die staat zagen, ontstond in deze periode. Dat volkeren een staat moesten hebben was een gedachte die ook nu ontstond.
Ook Europa veranderde. Het Europa van 1914 is onvergelijkbaar met dat van 1800. Vooral het ontstaan van Duitsland en Italië en de neergang van het Ottomaanse rijk, zorgde hiervoor. Door de ineenstorting van het koninkrijk Polen-Litouwen, de enige plek in Europa waar vrijheid van Joden geregeld was, ontstond er een grote populatie van Joden in de overige Euopese landen, die de een na de ander ook kozen voor vrijheid van godsdienst voor Joden. Zij konden eindelijk overal in Europa midden in de maatschappij staan, en hoewel het grote deel van de Joden nog steeds arme sloebers in Oekraïne en gebeiden die nu Polen zijn waren, deden zij dit ook. Ze konden echter nooit en in Europa staan en de grote hoeveelheid geboeden van hun geloof eerbiedigen, en zo ontstond een groep Jopen voor wie het Joodse geloof eigenlijk geen grote functie meer had. Als tegenreactie, zoals die dingen gaan, ontstond er een andere groep Joden, voor wie het geloof juist het centrum van hun zijn zou worden. Een verhaal dat ik eerder had meegekregen uit Story of the Jews van Simon Schama.
De groete vrede had nog een andere oorzaak. Door de industriële revolutie en de grote overmacht van Europese wapens waren er overal ter wereld, vooral in Azië en Afrika, witte plekken waar de powers at be hun macht konden uitbreiden zonder tegen elkaar te hoeven vechten. De clashes op Europees grondgebied, De Pruisisch Franse oorlog en de Krimoorlog, waren, zeker de laatste, een voorbode van de manier van oorlogvoeren na 1914. Ze waren voornamelijk kleine oorlogen, ontstaan uit het ontstaan van Duitsland, dat zijn grenzen moest vinden, en de teloorgang van het Ottomaanse Rijk, waardoor er gebieden vrij kwamen die of hun eigen staat moesten krijgen, of een invloedsfeer worden van een van de vijf grote spelers.
Begin 1900 waren alle witte vlekken op de wereldkaart ingevuld. Er was geen mogelijkheid meer voor landen om buiten Europa hun invloedsfeer uit te breiden. Er moest, zo voelde het, ooit een clash komen tussen de vijf grote spelers, om de nieuwe geopolitieke macht uit te spelen. Dat die in 1914 begon, dat was een vorm van toeval, mogelijkheid, en zeer slechte diplomatie van mensen gevormd in het midden van de 19e eeuw, een volledig andere tijd dan begin 20ste.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten