Moskouse nachten - Nigel Cliff

Als Van Cliburn op het eerste Tjaikovski concours speelt, gebeurt er iets bijzonders, zo'n moment als iemand soms heeft als alles bij elkaar komt; hij  overtreft zichzelf en speelt mooier dan hij ooit heeft gedaan. Er ontstaat een wisselwerking met het publiek dat hoort hoe hij, een Amerikaan, de Russische ziel weet te vangen in zijn spel, en de jury die dat onderkent.
Een van de mooiste scenes is de uiteindelijke uitreiking van de eerste prijs aan hem. De organisatoren beseffen dat hij het beste heeft gespeeld, maar de prijs uitreiken aan een Amerikaan, dat durven ze niet, dus ze geven de vraag door aan de administratieve laag boven hun. Die durven het ook niet, die geven het weer door aan de minister, die durft het ook niet en geeft de beslissing weer door aan Chroestjov, die in zijn Datsja  zonder ooit het concert te hebben gehoord, zijn fiat geeft.
In een wereld vol vijandbeelden weet de muziek soms te verbinden, mensen een menselijk gezicht te geven.

Op Bookcrossing doe ik mee aan een Afrika challenge

Somalië 1. Fairytales for los Children - Diriye Osman
Uganda 2. Kintu - Jenifer Makumbi
Egypte 3. Het Yacubian - Alaa al Aswani
Zuid-Afrika 4. leven en wandel van Michael K. - J.M. Coetzee
Malawi 5. The boy who harnessed the wind - William Kamkwamba

En nu ga ik lezen:

Togo 6. Een Afrikaan in Groenland - Tété-Michel Kpomassie

Godenspelen - Vikram Chandra

Godenspelen is de roman waarop de Netflix serie Sacred games is gebasseerd. Het is een inmense roman van meer dan 900 bladzijden. Chandra heeft het geschreven in het Engels maar het boek staat vol Indiase slang-woorden, die van hem niet vertaald mogen worden, omdat het boek Indiaas leven beschrijft. Op zich snap ik dat, maar aan het eind van het boek staan nu 25 bladzijden (!) met verklarende woordenlijst.
Dat voortdurend moeten zoeken naar een verklarend woord verspeelt het leesplezier wel iets. Misschien had hij ervoor moeten kiezen de scheldwoorden wel te vertalen, dat had een aantal leuke nieuwe Nederlandse scheldwoorden opgeleverd, want ze zijn behoorlijk inventief, en zeker een paar bladzijden gescheeld in de woordenlijst. Na mate ik verder in het boek kwam werd het minder erg, ook omdat ik veel scheldslang niet meer opzocht. Na het lezen kan ik al behoorlijk vloeken in het Hindi, maddertsjot!
Deze thriller, iedereen is weer een radertje in een web van iemand anders, het geeft een beeld van modern India en ten tijde van de deling met Pakistan en de ruzies met China in het grensgebied bij Tibet. Dit boek is dus 900 bladzijden dik, en 850 is alleen maar onderzoek naar wat er nou aan de hand is, en uiteindelijk is de ontknoping waar je naar toe werkt eén alinea. :) Toen ik dat besefte moest ik daar erg om lachen.

Zwarte gaten - Marcel Vonk

Dit is een prachtig vormgegeven boek over zwarte gaten. Marcel Vonk is theoretisch fysicus, en dat merk je dan ook wel, het boek beschrijft zwarte gaten heel erg vanuit de theoretische natuurkunde. Zo wordt er geen woord vuil gemaakt aan hoe een zwart gat van 2,6 miljoen keer de zonnemassa, dat in het centrum van de Melkweg ligt, zou kunnen zijn ontstaan. Het gaat in het boek veel meer over verstrengeling, de informatieparadox en hawkingstraling, de theoretische kant van zwarte gaten dus.
Een zwart gat heeft een horizon. Dat is de plek waar de zwaartekracht van het zwarte gat zo groot is dat de ruimte zo gekromd is dat licht uit het zwarte gat er niet meer langs kan. Voorbij die horizon kunnen wij, observanten van buiten dus niet kijken (en een observant van binnen ook niet).
In principe is er geen massa waar je geen zwart gat van kunt maken. Van elke massa kun je een zwart gat produceren, als je het maar dicht genoeg bijeen stopt.
Door quantumeffecten bij het zwarte gat ontsnapt aan zwarte gaten straling, de Hawking straling. Het zijn dus toch niet volledige gevangenissen waar geen informatie meer uit kan komen. Toch is er een informatieparadox. Binnen de quantum mechanica is het geen enkel probleem om tijd terug te laten lopen, theoretisch kan dat. Dat betekent dat je uit de eindtoestand altijd de begintoestand zou moeten kunnen herleiden, er is behoud van informatie. Het enige wat zwarte gaten uitzenden is Hawkingstraling, en theoretisch is het enige waar de Hawkingstraling van afhangt de massa van het zwarte gat. Hoe minder massa, hoe heter de straling. Je kunt dus uit de informatie die een zwart gat geeft, de Hawkingstraling, theoretisch niet de uitgangssituatie terug herleiden; je weet nooit waar het zwarte gat uit is opgebouwd. Er zijn een aantal theorieën die dit probleem proberen op te lossen.
Ook wordt uitgelegd dat er symmetrie bestaat tussen een natuurkundige zwaartekrachttheorie met 10 dimensies en een quantum theorie met vier dimensies. Dat wordt vergeleken met een tweedimensionaal hologram, dat informatie over de drie ruimte dimensies heeft en ons daarom een driedimensionaal beeld kan laten zien. Daarmee begrijp ik het idee dat de ruimte eigenlijk een hologram is op zijn oppervlakte iets beter.
Zwarte gaten hebben entropie. Een zwart gat kan iets doen. Voeg je massa toe, dan wordt de horizon groter en de ruimte meer gekromt. Entropie kun je definiëren als het aantal mogelijke toestanden waarin het systeem kan verkeren. In andere systemen hangt de entropie af van het volume van het systeem. Bij zwarte gaten is er een correlatie tussen het oppervlak van het zwarte gat en de entropie. Voor mij is dat logisch, omdat het oppervlak van het zwarte gat het enige is dat verbonden is met ons systeem, ons heelal. Het volume, de drie dimensies, daar kan geen informatie aan ontsnappen en kan dus ook geen invloed hebben.
In dit boek staat de beste uitleg van de zwaartekracht theorie van Eric Verlinde, waarbij de donkere materie eigenlijk een effect is van de donkere energie. De ruimtetijd bevat enorme hoeveelheden donkere energie. Dat zorgt ervoor dat het heelal ondanks de zwaartekracht steeds sneller uitdijt. De informatie van de 'lege' ruimte moet in die donkere energie zijn gevat. In een sterrenstelsel is de donkere energie 'gebruikt' om de informatie van de materie te kunnen bevatten. Aan de buitenranden van stelsels waar veel minder materie is, bevat de ruimtetijd veel meer donkere energie, die de zwaartekrachtwetten van Einstein beïnvloed. Zwaartekracht werkt daar anders en de wetten moeten daar gecorrigeerd worden.

Of dogs and walls - Yuko tsushima

Penguin modern is een serie van 50 kleine boekjes met verhalen en essays. Omdat ik een dagje weg ging heb ik mijn zware boek thuis gelaten en deze meegenomen. Dit boekje bevat twee verhalen: The watery realm en Of dogs and walls. Ik heb het eerste verhaal gelezen. Het gaat over water en hoe de watergod Suijin in al zijn verschijningsvormen ons leven en de dood beinvloed. Japanser dan dit kun je een verhaal niet krijgen, met de natuur als bron van emoties.

No one is too small to make a difference - Greta thunberg

This book - No One Is Too Small To Make A Difference - is a collection of Greta Thunberg speeches at various locations. They are all powerful and convincing. These words have more power we imagine, a whole new generation is chanting them in protest against us adults. And right they are. It is upon us to act.

Spirit of Talk Talk

Een prachtig vormgegeven boek waarin vooral de vormgeving van de Talk Talk lp's en de artwork van James Marsh de ruimte krijgt. Dat komt denk ik vooral omdat James Marsh wel wil vertellen over de lp-covers. De leden van Talk Talk zijn zwijgzaam, de mensen die vooral aan het woord zijn zijn de mensen om de band heen, de technici, de managers en een aantal studiomuzikanten die op de diverse lp's hebben meegespeeld. Ik hoopte op iets als Classic albums van de BBC, maar dat werd het nooit. De muziek moet voor zichzelf spreken. Ik zet Spirit of Eden op.

The boy who harnessed the wind - William Kamkwamba

When you go to see the lake, you also see the hippos.

Toen ik aan dit boek begon wist ik eigenlijk niet meer van Malawi dan dat het bestond en dat het ergens in Afrika lag. Het ligt dus in Zuidelijk Afrika, tegen Oeganda en Tanzania aan. Het was ooit een Brits protectoraat, heb ik opgezocht. Nadat het een zelfstandige staat is geworden werd het bestuurd door drie dictators. Daarover praat William Kamkwamba wel in het boek. Het bestuur is ver weg in de hoofdstad, maar komt dichtbij als de subsidie op kunstmest wordt afgeschaft en de Wereldbank adviseert om de graanvoorraden te gelde te maken om schulden af te lossen, wat de bestuurlijke elite met graagte doet omdat het een boel smeergeld oplevert. Vervolgens mislukt de oogst vanwege droogte na te overvloedige regen en is er geen voorraad meer. Hongersnood is het gevolg in het jaar 2000. Pas geleden dus nog maar, ik wist er niets van. De ouders van William Kamwamba hebben een stuk land gepacht van een oom van hem. Als die plotseling overlijdt gaat naar gebruik het bezit over naar de zoon van de oom, die het verkwanseld om te kunnen drinken en gokken.
In deze tijd van schaarste van voedsel kan de leergierige William Kamkwamba niet meer naar school, omdat zijn ouders het schoolgeld niet meer kunnen betalen. Thuis helpt hij zijn vader (zijn zussen helpen hun moeder), en leest hij boeken uit de bibliotheek, gedoneerd door Amerikaanse donoren. William is gefascineerd door elektriciteit als hij een dynamo ziet op een fiets en wil begrijpen hoe die werkt. Hij vindt een boek in de bibliotheek over elektriciteit met windmolens op de cover en krijgt het idee die te begrijpen en er een te bouwen. Zijn interesse en kennis van elektriciteit zie je langzaam groeien in het boek. Hij legt uit hoe hij tot inzichten komt. Als hij dingen wil onderzoeken of maken gaat hij naar de stortplaats om afgedankte apparaten uit elkaar te halen en met elkaar te verbinden.
William bouwt eerst een kleine windmolen, waarmee hij een radio kan bedienen zonder batterijen! Hij bedenkt dan dat en grotere windmolen voor elektriciteit kan zorgen, zodat de boerderij waar hij en zijn familie woont eindelijk licht kan krijgen. Tot dan steken ze parafinekaarsen aan, en gaan, zoals heel Afrika, zegt Kamkwamba, slapen als de zon onder gaat.
Met een oud fietsframe en een dynamo en een grote windmolen lukt het hem om zijn huis te verlichten. Hij maakt rotorbladen van pvc buizen die hij verwarmt zodat het materiaal te bewerken is (ik weet niet hoe gezond dat is). Kabel maakt hij door allerlei stukjes kabel aan elkaar te knopen. Dit is levensgevaarlijk, en als er een keer bijna brand uitbreekt, maakt hij een soort aardlekschakelaar die de boel afsluit als er een elektriciteitspiek optreedt! Hij wil heel graag een waterpomp bouwen op elektriciteit van de windmolen, zodat zijn moeder en zussen niet altijd water moeten pompen en zijn vader het land kan bevloeien, zodat een extra oogst mogelijk wordt en ze nooit meer honger zullen hebben, zoals tijdens de hongersnood.
Als inspecteurs uit de hoofdstad komen om de school waar William niet meer naar toe mag (zijn familie kan nog steeds de schoolgelden niet betalen, ze moeten schulden afbetalen van tijdens de hongersnood) valt hun de windmolen op, en via een van hen kan William eindelijk naar school. Wel in een andere stad, op kamers. Via die inspecteur komt hij uiteindelijk in contact met organisatoren van een Ted talk conferentie in Tanzania. Die vinden dat zijn zelfgebouwde windmolen een plek verdient op de conferentie en nodigen hem uit om erover te vertellen (Deze Ted talk van William Kamkwamba kun je nog zien op het Ted talk kanaal). Uiteindelijk bouwt hij een elektrische pomp.
Die Ted talk is leuk omdat je een jonge jongen ziet die zelf een windmolen heeft gebouwd. Het boek echter laat heel goed zien hoe iets kleins als een windmolen een grote impact kan hebben op het leven van een gezin op het platteland in Afrika. Africans bend what little they have to their will everyday.

een foto van de windmolen

Orientalism - Edward W. Said

human societies, at least the more advanced cultures, have rarely offered the individual anything but imperialism, racism and ethnocentrism for dealing with other cultures.

De studie van de geschiedenis van de 'Orient' is niet inclusief, vertelt dit boek. Zoals Said schrijft: in the discussions about the Orient, the Orient is all absence. De Orient is een constructie bedacht door het Westen, het bestaat niet echt. The orient was [...] a wide field of meanings, associations and connotations, and these did not necessarily refer to the real Orient but to the field. Die constructie van de Orient staat tegenover het Westen, de Occident. Orientalism is a style of thought based upon an ontological and epistemological disctinction between 'the Orient' and (most of the time) 'the Occident', 'a collective notion identifying 'us' Europeans against all 'those' non -Europeans . Wij geven daarmee zowel een identiteit aan de Orient, als aan onze eigen maatschappij. Alles wat zij niet zijn, zijn wij wel; that European culture gained in strenght and identity by setting itself off against the Orient.
Toch is Orientalism niet volledig Europees. Since World War II America has dominated the Orient, and approaches it as France and Brittain once did. Toch zit daar wel een verschil, omdat Frankrijk en Engeland een langdurige geschiedenis hebben gehad met de Orient, die terugvalt tot de Griekse wijsgeren, en bij de VS de nadruk veel meer ligt op de strijd tegen het communisme en de positie van Israel, a missionary attitude towards Orientals who are considered ripe for reform and reeducation. Zoals bij de laatste Irak oorlog, het brengen van democratie, wat de Orient natuurlijk niet kende en hun geleerd moest worden.
Toch, stelt Said, it would be wrong to conclude that the Orient was essentially an idea, or creation with no corresponding reality. Die realiteit van Westerse overhand over de Orient is er wel degenlijk, hoewel geconstrueerd binnen de studie Orientalisme. Die studierichting is zelfs opgericht met dat in zijn hart. The Orient that appears in Orientalism, is a system of representations framed by a whole set of forces that brought the Orient into Western conciousness, and later, Western Empire.
Orientalism is ook een erg mannelijk denkbeeld van de wereld, volgens Said. Niet verwonderlijk, gezien de meeste scientists mannen waren. The oriental was linked thus to elements in Western society (delinquents, insane, women, the poor) having in common an identity best descriped as lamentably alien. [...] This is especially evident in the writing of travelers and novelists: the women are usually creatures of male power-fantasy. They express unlimited sensuality, [...] and above all they are willing. Een man vrouw beeld dat nog steeds de wetenschap bepaald; kijk maar eens naar de onderzoeken die gedaan zijn om mannen en vrouwen te begrijpen in Cordelia Fine's Testosterone Rex.
I Therefore study Orientalism as a dynamic exchange between individual authors and the large political concerns, shaped by the three great empires, British, French, American, in whose intelectual and imaginative territory the writing was produced. Daartussen wordt de Orient nog steeds gemangeld.
Mijn vraag is hoe we dit veranderen. Hoe geven we de Orient zijn geschiedenis en identiteit terug, als die geschiedenis altijd alleen is beschreven binnen de Westerse gedachtenwereld? Er is geen geschreven geschiedenis van de Orient door de mensen daar zelf, en de orale geschiedenis die er wel was is nooit opgenomen. In so far the Arab had any history, it is part of the history given him [...]. Daar komt bij dat de huidige systemen in de Orient vooral dictatoriaal van aard zijn, waarbij waarheid en geschiedenis niet van belang zijn. Landen als Egypte, Syrië, Libië, Saoudi-Arabië zijn toch heel gesloten landen, waar de machthebbers ook helemaal geen zin hebben het land te openen, zijn geschiedenis te laten zien.
In newsreels or newsphoto's the Arab is always shown in large numbers. No individuality, no personal characteristics or experiences. Wij zien de Orient in het nieuws bijna altijd binnen het frame van de Palestijnse kampen in bezet gebied. Dat is ons beeld van de Orient geworden. Daarom past het beeld van het kapot geschoten Syrië of Irak met huilende mensen op de stoffige straat daar perfect binnen. En vergeten wij te vermelden dat het nooit zo was, dat het pas weer zo is omdat wij, het Westen, Irak en Syrië kapot heeft gebombadeerd. Zelf geeft Said er geen antwoord op de vraag hoe nu verder. My project has been to describe a partiular system of ideas, not by any means to displace the system with a new one, schrijft hij.

Al met al was dit boek wel een grote bevalling. Het begint voor mij gevoel zomaar ergens, zonder inleiding tot waarom het daar begint, of waar het naar toe wil. Je bent overgeleverd aan de schrijver daarvoor, die heel veel bronnen, mensen en boeken citeert die ik niet ken. Ik heb dan ook heel vaak 'Nou, dat zal dan wel, als jij dat zegt' gedacht, omdat ik het boek of de toespraak of de politieke wereld van degene over wie het ging totaal niet kende. Misschien worden wetenschappelijke boeken toch anders geschreven dan populair wetenschappelijke boeken?

The promise -Chaim Potok

that's what life was all about, the way we cheat and hurt each other and still try to live together somehow.

I don't know quite how to rate this book. I loved the writing prose and the characters. I liked to read about them, be with them while reading. I loved the description of Brooklyn in the beginning chapter of the book, the brownstone houses, the trees, the hydrageans flowering.
The jewish chassidic tradition is one that is far from me. As Ruth Gordon who can't understand her daughter falling in love with a hassidic man. Abraham Gordon said quietly, "that Rachel is attracted to Daniel's God, and Daniel attracted to Rachel's twentieth century."
" It is inconceivable to me that Rachel finds anything sensible in Daniel's God."
I always have trouble with psychotherapy in books, especially if treatment ends up like in this story. It seems that the deeply Orthodox teacher Rav Kalman is the only one who sees it for what it is.

Real world- Natsuo Kirino

Natsuo Kirino's boeken vertellen allemaal over de huidige tijd in Japan, de positie van vrouwen en in dit geval van jongvolwassenen. Out, het eerste boek wat ik van haar las, vind ik nog steeds het beste boek van haar. Met Real world had ik meer moeite om mee te gaan met het gegeven. Het is een boek over actie en consequenties, een portret van vier jongvolwassen vrouwen vol frustraties en onzekerheid, die op hun leeftijd moeite hebben met wat goed is en wat fout, hoe je in de wereld moet staan als die echte wereld van volwassen vol is met mannen die je op willen pikken, verwachtingen die via cram school naar een goede universiteit _moeten_ leiden, ouders die er niet meer zijn, verlangens die niet passen in de maatschappij waarin je je moet conformeren aan de norm. Het is ook de wereld van cos playing, barbie girls, kawaii en extreme video games.

Orlando - Virginia Woolf

Voor het eerst iets van Virginia Woolf gelezen, en dit was heel leuk. Ze speelt een spelletje met alles, het genre, de stijl, de hoofdpersonen, de biograaf, zichzelf. Zoals Marja Pruis in de inleiding schrijft: De zinnen dartelen van de pagina.

Scheepsberichten - Annie Proulx

Het klikte totaal niet met mij en dit boek. Ik vond het verhaal saai en de hoofdpersonen niet interessant. Dan blijft over de setting, Newfoundland, dat natuurlijk wel geweldig is, maar niet genoeg om het boek te redden.

The selfish gene - Richard Dawkins

Ik heb dit boek gelezen omdat er een lezing over kwam. Wat me vooral is bijgebleven na lezing is hoe Dawkins uitlegt dat je met een paar hele simpele regels en natuurlijke selectie tot heel ingewikkelde systemen kunt komen.

De wereld en wandel van Michael K - J.M. Coetzee

Coetzee probeert in dit boek volgens mij te doorgronden wat het betekent om Zuid_Afrikaan te zijn in de tijd van de apartheid en de strubbelingen om daar uit te komen. Hij doet dat door de hoofdpersonen in een bijna apocalyptisch land te plaatsen dat wel Zuid Afrika is, maar in ieder geval voor ons daar niet op lijkt. Maar misschien was Zuid Afrika voor een kleurling wel veel meer een burgeroorlog dan het voor ons als witte buitenstaander ooit geleken heeft! De schrijfstijl maakt het verhaal nog meer losgezongen van enige plaats of tijdsbepaling, en wordt daardoor nog universeler.
De jonge tuinman Michael K, plant een onmogelijke reis om zijn oude en zieke moeder, Anna, terug te brengen naar haar geboortedorp. Zijn reis begint in een leeggelopen Sea Point en kronkelt gevaarlijk naar het kale Karoo-landschap van Prins Albert. Onderweg daarnaartoe sterft Anna echter, wat ervoor zorgt dat Michael eenzaam achterblijft in een vijandige en turbulente wereld waar confrontaties met guerrilla’s en andere beproevingen onvermijdelijk zijn. Door deze confrontaties worden zijn pogingen om te leven als een vrije man die in alle vrede zijn eigen voedsel verbouwt, keer op keer ondermijnd. Michael wordt genoodzaakt zijn overlevingsinstinct aan te spreken.
De hoofdpersoon Michael K lijkt niet zo begaafd en begrijpt de wereld en de oorlog om hem heen niet meer. Hij probeert de wereld voor hem weer behapbaar te maken juist door er heel fysiek mee bezig te zijn denk ik. Maar de kleurling als boer is ook een filosofische omkering van de Afrikaner, de witte boer, en een teruggave van het land aan zijn bewoners. Michael K mag dan minder begaafd zijn en de wereld niet meer begrijpen, de gevangenisbewaarder, een witte man, begrijpt de wereld ook niet meer, en heeft het wereldbeeld van Michael K nodig om weer een begrip te vinden voor de maatschappij waarin hij verkeerd.
Er zijn natuurlijk, alleen al door de titel, allerlei linken met Franz Kafka in dit boek, maar het boek doet mij ook denken aan de vegetariër van Han Kang, met een hoofdpersoon die zich aan de wereld probeert te onttrekken, figuurlijk en letterlijk. Opgejaagd door gewelddadige krachten belandt hij voorbij de zelfkant van het leven, waar hij op de rand van de zelfvernietiging ook een soort vrijheid ontdekt.

Het Deense meisje - David Ebershoff

Ik heb deze roman gelezen tijdens het oppassen op dieren, met de kitten op schoot (soms). Het interessante vond ik dat beide hoofdpersonen elkaar nodig hebben om te worden wie ze willen zijn. Het is wel een roman, op basis van waargeberude gegevens; er is zoveel bij verzonnen, dat je niet meer kunt spreken van een geromantiseerd waargebeurd verhaal.

De eeuw van mijn vader - Geert Mak

Ik vond dit een heerlijk geschiedenisboek.

Het yacoubian - Alaa al Aswani

Ik doe dit jaar een Afrika challenge, waarbij je iedere twee maanden een boek leest van een Afrikaanse auteur over een gebied in Afrika. Die iedere twee maanden lukt mij niet, maar ik probeer er wel zes te lezen dit jaar. Nu dus Het Yacoubian, dat speelt in de jaren 90 van de vorige eeuw in Egypte.
Dit boek heeft niet een hoofdrolspeler of een verhaal, het zijn de verzamelde verhalen van een aantal mensen die wonen in en op het Yacoubian gebouw in Caïro. Die mensen zijn een dwarsdoorsnede van de bevolking, arm, rijk, man, vrouw, vroom, niet zo vroom. Zo'n soort boek heb ik eerder gelezen, Het Luizenpaleis van Elif Shafak, waarbij dat huis is istanbul stond. Dat vond ik een mooier boek, Shafak vind ik een betere schrijver dan Al Aswani.
Dit boek geeft wel een mooi beeld van de samenleving in Egypte en de machtsverhoudingen, die vooral bij man vrouw verhoudingen naar buiten komt. De broer die zijn zus kan uithuwelijken als bijvrouw van een oude rijke zakenman en daar geld voor krijgt, met als contract dat zij niet zwanger mag worden. Dat wordt zij natuurlijk wel, en dan wordt het contract ontbonden en zij met hulp van die broer bedweld en in een ziekenhuis van haar foetus ontdaan. Of de vrouw die eigenlijk netjes wil leven maar geen baan vind dus in een kledingwinkel moet werken waar zij om de week door de eigenaar naar een achterafkamertje wordt geleid om te worden aangerand. 'Ik krijg twintig dollar', 'Nee, tien is genoeg.'
 Bij het lezen bekruipt mij het gevoel dat Al Aswani met heel veel genoegen allerlei zaken die in Egypte ongezegd gedaan worden, heeft opgeschreven. Dat het, dan wel bij een kleine uitgeverij, kon worden uitgegeven, is verbazend, maar zegt misschien ook wel weer iets over de greep die de dictatoriale machthebbers er hebben. Die is een stuk minder groot denk ik dan wij vanuit onze perceptie van een dictatuur denken. Over die dictator, daarover mag je dan niet schrijven, ook Al Aswani niet, die hem opvoert als grote leider die een louche zakendeal wil afromen, maar daarbij niet in beeld komt. De ontmoeting vind plaats via de telefoon, met een afgevaardigde.
Dit vond ik een cover die beter het beeld van het Yacoubian weergeeft:

In Love letters to bookshops around the world vertelt Al Aswani hoe hij betrokken raakte bij de protesten op het plein die leiden tot het afzetten van de dictator, Mubarak, en uiteindelijk naar de nieuwe dictator Al Sisi.

Het verborgen stadspaleis- Elisabeth de Waal

Het laatste boek dat ik in Frankrijk heb gelezen. Het verhaal is als een operette, met een bal en edelmannen met kastelen en een onmogelijke liefde van een meisje voor een jongen die nooit met haar zal trouwen.
Van alle personages ligt Adler het dichts bij de schrijfster, hij is de persoon waar je wat mee krijgt.
Toch heb ik het boek met plezier gelezen. Vooral dankzij de beschrijvingen over de naoorlogse high society en de hypocriete bureaucraten, die net doen alsof ze de nazi's zo vreselijk vinden, maar ondertussen voluit meegewerkt hebben, zoals de hooggeplaatste leider van het instituut waar Adler komt te werken, of gebruik gemaakt heeft van het naziregime om zichzelf te verrijken, zoals de bureaucraat die Adler zijn terugkeerverzoek moet beoordelen en heel goedkoop roofschilderijen heeft kunnen kopen.
Het doet ouderwets aan, maar Oostenrijk is vanuit de standenmaatschappij vol titels uit het Habsburgse rijk eigenlijk direct de moderniteit ingeschopt. Na 1918 werd het Habsburgse rijk opgedeeld en was de standenmaatschappij eigenlijk verdwenen, maar Oostenrijk werd al in de jaren 30 in het Duitse rijk opgenomen, zodat de groep bannelingen die terugkeren nog die Habsburgse wereld in hun denken hebben. Een onmogelijke wereld, die alleen in de bubbel van de aristocratie nog bestaat. Buiten die bubbel ligt Wenen kapot, gebroken door de oorlog. Deze klap komen ze niet meer te boven. In het einde blijft de dochter van de aristocrate, die teruggaat naar Oostenrijk, wel heel erg naief in die bubbelwereld.

Isabelle - André Gide

Ook dit boek heb ik in Frankrijk gelezen. Waarschijnlijk zou ik het anders niet hebben opgepakt, wat het lag bij mijn crossboeken die ik heb gekregen van diverse personen. Maar omdat ik graag boeken lees uit de plaats waar ik op vakantie ga, en omdat Patti Smith fan is van allerlei Franse symbolisten, en het boekje niet zoveel weegt, dus makkelijk mee te nemen is, ben ik er aan begonnen.
Ik vond het een erg vermakelijk verhaal, Gide neemt volgens mij iedereen op de hak, de Franse aristocratie, de kerk, de rousseau adepten. Ik moest wel wennen aan de volheid van de zinnen, waarvan ik niet weet hoeveel daarvan op het conto van Gide staat en hoeveel op de vertalen J.C. Bloem, de Nederlandse dichter, mijn vorige boek was juist erg karig in zijn woorden.

De wolkenbibliotheek- Stéphane Audeguy

Toen ik in 2007 een recensie van dit boek las in De Volkskrant maakte ik een metal note in mijn hoofd dat ik het graag wilde lezen. Daar kwam het pas van 10 jaar later, toen ik dit exemplaar vond in een tweedehandswinkel en opgetogen naar de toonbank snelde. 3 euro voor iets dat ik al tien jaar wilde hebben, een koopje! Daarna duurde het nog twee jaar voor ik het nu, op locatie in Le Vinteol, starend naar de wolken, heb gelezen.

New York- Edward Rutherfurd

Gekocht in Londen bij een boekenstalletje op een kleedje aan de weg.

1025 bladzijden schoon aan de haak.

Ik houd van dit soort familiesaga's door de tijden heen. In dit boek volg je de familie Master door de tijd in New York, vanaf de stichting door de Nederlanders in 1664 tot de ineenstorting van de Twin Towers in 2001. In dat gebouw komen bijna alle families die in dit boek voorkomen bij elkaar, leuk gedaan.
Het verhaal gaat over de familie Master, die een fortuin verdient en weer verliest, maar eigenlijk draait het om de stad New York, hoe die langzaam verrijst en hoe zijn inwoners leven. Je kunt er van zeggen dat het verhaal anders zou zijn geweest als een familie van een slaafgemaakte de hoofdrol had gespeeld, de roman is erg eurocentrisch. Harlem, the Bronx, het komt amper voor.

Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit - Bianca Toeps

Ik kreeg dit boek van een vriendin die het met groot plezier gelezen had. Ik was wel wat sceptisch, want boeken over autisme heb ik als autist wel vaker gelezen en meestal was mijn relatie met het desbetreffende boek maar moeizaam. Van minder herkenning tot geen zin in weer een boek over de theory of mind en spiegelneuronen.

Maar dit boek is een verademing. Het is heel leuk to the point geschreven, met de nodige dosis humor, en gaat nu juist niet over die theorie van de mind of de gespiegelde neuronen, maar over wat autisten, althans, mij, bezighoud. Zodoende waren de situaties en columnachtige stukken erg herkenbaar. Ook geeft Bianca Toeps een serie tips over omgaan met elkaar die ik erg goed vind. Ik denk overigens dat veel van haar tips ook voor neurotypischen de wereld mooier zouden maken. Er zijn niet voor niets voor alles coaches, en mindfullcursussen. Iedereen is op zoek naar manieren om de wereld minder intens te maken.
Bianca Toeps doet een heleboel dingen. Ze woont drie maanden per jaar in Tokio. Ik zou erg graag zou eens een langere periode ergens anders willen wonen, maar zou niet zou weten hoe ik er überhaupt aan zou moeten beginnen. Ze heeft een succesvol eigen bedrijf en blog, voert opdrachten uit en verkoopt zichzelf om die opdrachten te krijgen met succes. Logisch, want ook in haar boek komt ze als een leuk iemand over. Ze heeft iedere aantal maanden een ander kleur haar, en kan dus naar de kapper, wat voor mijn gevoel een van de ergste sociale dingen is die je je kunt voorstellen. Ik ben heel blij met mijn tondeuse. Ze heeft een langdurige relatie.
Ze schrijft over een Japan, met stiltecoupes in de treinen, silent voorbij zoevende elektrische auto's en niet aanraken, maar dat is niet het Japan dat ik zag toen ik er was. Ik zag ook een Japan van overvolle coupes, heel veel rijdende dieselauto's, roken en heel hard praten in restaurants en dat Japanners elkaar in kleinere privé omstandigheden best graag en heel veel aanraken (ik geef toe, daarbij vloeide ook een behoorlijke hoeveelheid saké). De tijd die ik in Tokio als alien heb doorgebracht, maar twee weken, vond ik desondanks erg fijn.
Zijn er ook dingen die ik minder vond aan dit boek? Ja, het gaat uit van de theorie dat autisme een soort spectrum is, en dat wij iets kunnen zeggen voor autisten die zich niet kunnen uiten. Zij zijn immers wij, zij zijn autisten met een extra mentale handicap. Ik weet niet of dat zo is, of klassiek autisten niet een heel ander geraderd brein hebben, zodat ook wij autisten daar niet iets over kunnen zeggen. Ik vind wel dat iedereen altijd, altijd als mens behandeld moet worden. Vaak worden, dat wordt ook in dit boek aangestipt, autisten op een bepaalde manier ontmenselijkt, en we weten hoe we met wezens omgaan die we niet als mensen zien.

Ik heb mijn hele voorraad boekenleggers gebruikt om zinnen te markeren die ik interessant of leuk vond, en die ga ik nu maar opschrijven, zodat ik mijn boekenleggers weer terug krijg.

De DSM-5: De Diagnostic an Statistical Manual of Mental Disorders, editie vijf. Ofwel: het Grote Jonge Woudlopers Handboek, maar dan voor psychiaters.

Mensen vullen graag gedachten en emoties in voor anderen. Dat doen ze op basis van hun eigen ervaringen [...] zijn het de neurotypischen van deze wereld die bepalen wat de gewenste, normale reacties zijn op allerhande gebeurtenissen en emoties. 

De intense wereld waar de autistische persoon mee te maken heeft

Wil je iets belangrijks met me bespreken? Mail of app.

En van sorteren, categoriseren en uitrekenen worden de meeste autisten nu eenmaal heel erg gelukkig.

Hoewel je over het algemeen niet aan iemand kan zien dat hij of zij autistisch is, herken ik geregeld autisten aan hun postuur. Het is een slecht postuur, met het hoofd naar voren, de knieën naar achteren en veel te gespannen schouders. De spierspanning is door het hele lichaam heen hoog, waardoor de autisten eruitzien alsof ze zo'n zigzag-spel spelen, waarbij je een metalen stokje met een circel eraan langs een draad moet bewegen, zonder dat ze elkaar raken.

Hoe wordt je een succesvolle, functionele autist? Nou, door socialevaardigheidstraining, bijvoorbeeld. Toen het mij werd voorgesteld [...] weigerde ik. [...] ik voelde dat het nooit écht zou kunnen, dat die cursus mij enkel continu zou wijzen op mijn tekortkomingen. Dat elke oefening een kwelling zou zijn en dat echt resultaat uit zou blijven.

Soms kijk ik naar mezelf alsof mijn ziel uit mijn lichaam is getreden, en er ergens boven zweeft. [...] Ik ben alert op elke afwijking, om mezelf te snel en goed mogelijk te kunnen corrigeren.

Mijn werk is onvoorspelbaar, maar daarbinnen probeer ik zoveel mogelijk voorspelbaarheid te creëren. [...] kwam het wel eens voor dat ik totaal overprikkeld in een vreemde stad nog avondeten moest vinden. Als het restaurant dat ik had uitgezocht dan vol of gesloten bleek, wist ik het niet meer. Maar zonder avondeten naar bed gaan is vragen om ellende, dus tegenwoordig heb ik lijstjes in Googlemaps [...]

Op momenten dat het slecht met me gaat, droom ik wel eens van een leven in een beschermde woongroep [...]

Aan het eind schrijft ze: Ik probeer het begrip voor autisme te vergroten, zodat de cassière niet denkt dat ik onbeschoft ben wanneer ik met mijn koptelefoon voor haar sta en niks terugzeg. Maar denkt ze dat wel? Dan haal ik mijn schouders op. Haar probleem, niet het mijne.
Helaas is er tegenwoordig een Sire reclame. 'Deze cassiere is al twee uur lang genegeerd. Doe's normaal.' Het is dus ook weer ons probleem geworden, en het is ook weer duidelijk wat normaal is. Ik probeer overigens altijd iedereen te erkennen als aanwezig, niet door aanraken (hu), maar wel door  een hoofdknikje, japans in Nederland, en als het lukt vriendelijk te groeten. Dat is wat ik wél kan.

Browse - Love letters to bookshops around the world

Omdat ik in een boekwinkel werk krijg ik vaker boeken in handen over boekwinkels, of werken in een boekwinkel. Meestal vind ik die mwah, maar deze is echt heel leuk.
Meer dan tien schrijvers vertellen over hun favoriete boekwinkel. Dat kan zijn in de huidige tijd, of als kind toen ze boeken ontdekten, of in hun research naar een verhaal om te schrijven. Je leest over boekwinkels in allerlei tijden en op allerlei continenten, en leert over het leven in bepaalde landen. Dat kinderen in Kenia ook op kikkervisjes vangen bijvoorbeeld. Of dat boekwinkels in India eerst voornamelijk werden gesponsort door de USSR, waardoor er alleen boeken waren die werden goedgekeurd door het Sovjet regime. Of hoe een schrijver via een boekwinkel betrokken raakte bij de betogingen op het plein in Egypte. Of over kleine boekwinkels die meer een plek waren voor schoolboeken en pennen en schriften, zoals ik ze nu ook nog wel eens sponsor via Kiva.

Testosteron Rex - Cordelia Fine

Toch verbazend hoe veel wetenschappelijke tijd er is gaan zitten in de vraag naar de evolutionaire reden van promiscuïteit en hoe weinig in de evolutionaire voordeel van bij elkaar zijn, terwijl de evolutionaire aard van mensen is dat ze relaties aanknopen voor de lange duur.

Het valt mij overigens op dat de meeste van de onderzoeken in het eerste deel van dit boek wordt gedaan onder (Westerse) studenten, en dat de conclusie iets algemeens zegt over jongeren of, nog leuker, mannen en vrouwen, terwijl studenten natuurlijk maar een heel kleine subsectie zijn van mensen, die ook nog eens onder heel specifieke omstandigheden leeft, namelijk op een campus.

Ik heb overigens wel moeite met veel van de dierproeven die in dit boek worden besproken.

Aan het eind schrijft ze: 
Ik ben nog nooit mensen de volgende opvatting horen debiteren: 'Kijk, ik ben het er mee eens, het is niet eerlijk. Het is ook niet in steen gehouwen door de natuur. We zouden best een hoop kunnen veranderen als we zouden willen. Maar we hebben al duizenden jaren sekseongelijkheid, en het bevalt me op een of andere manier wel. Dus waarom kunnen we de dingen niet laten zoals zijn?'  Ik ben misschien cynisch, maar volgens mij is dat nu juist wat heel veel mensen zeggen.

Wolfsroedel - Floortje Zwigtman

Dit vond ik nou echt mooie Young Adult literatuur. De karakters zijn niet eendimensionaal, maar complex, met angsten en tegenstellingen. Ook de vorm is complex, met een verhaal in een verhaal, niet volledig chronologisch verteld.
Wolfsroedel bevat het levensverhaal van Ion, dat hij vertelt aan kleinzoon Vilcu. Ion verkiest op een dag met zijn vrienden Alexandru en Vulpe het roversleven in het woud boven het armoedige zware leven in het dorp: ze willen zich aansluiten bij de bende van Vulpes broer Lupu. Na een paar zware tests, mogen ze bij de roedel en krijgen ze een nieuw leven in het bos. Maar dan ontdekken ze het gebied van Snagov. Ze vinden het graf van de machtige Vlad, met al zijn rijkdommen en ze maken kennis met de mysterieuze kluizenaar, schaapherder en Mara. Kunnen de jongens elkaars vrienden blijven nu macht en rijkdom zo’n grote rol gaat spelen? De kluizenaar en de schaapherder vertellen daarnaast geschiedenisverhalen over de machtige broers Vlad en Radu, koningen van Walachije, een deel van het hudige Roemenië, in de tijd dat het Osmaanse rijk de Balkan begon te overheersen. De twee verhalen lopen door elkaar en komen bij elkaar. Dat en de zoektocht van de vrienden naar wie de schaapherder is, het verlies van onschuld en het wezen van goed en kwaad maken dit boek rete spannend.

Kintu - Jennifer Nansubuga Makumbi

It is a very character based novel, it is really about people, but doing so it also tells about the land Uganda. It is intimate; views of the landscape or towns are scarce. The (violent) history of Uganda (Kony, Amin) are backdrops for the personal stories of the family. 
It is about a curse in a family, laid down centuries ago and how it inflicts this family today. But the modern characters do argue, what is this curse, and isn't this just something in ourselves, our depression, our mental states? It is about modernity and old cultural customs. With all these characters it did miss something for me, like a suspense that links all the families and engrosses you to read to a solution.

The sound of waves - Yukio Mishima

Raging waves rose high above the breakwater, set up a tremendous roar, and then rushed down. Because of the previous evening's strom-warning, every last boat had been pulled up much higjer on the beach than usual. When the giant waves receded, the surface of the water tilted steepl; it almost seemed as if the bottom of the sea inside the harbor-works would be exposed to view. Spray from the waves, mixed with the driving rain, struck Shinji full in the face. The sharp, fresh saltiness ran down his flushed cheeks, down the lines of his nose, and Shinjij recalled the taste of Hatsue's lips.

This being a typical Mishima sentence, combining nature with human emotions making them a bit stingy. There are a lot of these nature descriptions in this novella. I liked how you can see the changing of the seasons by the kind of migrating birds there are on the island. The first two pages are a description of the place this novella is situated, which, for me, did not help at all in picking where in Japan this island actually was. Hooray for Googlemaps! This small island with its coastline under three miles is where all of the story is set, in this rural community of fisherman and diverwomen where Shinji is growing up and will become an adult. Customs and beliefs is what make up the island tradition, and tradition is the way one lives their life. Shinji is still growing up in this island tradition. A tradition in conjunction with nature, the sea, the fish, the passing of time, with social classes you are bound to. You can feel that his brother, who is some ten years his younger, will grow up differently. He goes out to mainland Japan on a school trip, coming back with stories not about the temples and monuments, but the cinema he went to with his class.
This book has been written shortly after World War II, and set in this time, begin '50, but it seems the war has scarcely touched the community. Sometimes it comes peeking through, Shinji's dad died during the war, there is a lookout where Japanese soldiers watched the sea and after years the generator of the island village is working again. This community, however, does not engage much with the outside world, and the outside world not that much with this community and island.
In all this is a small story, easily readable, enjoyable, and by far the easiest of Mishima's novels. It is a coming of age novel, Shinji having to cope with his own sense of being and the rural community that bounds him to the rules of tradition. It is a sweet and simple tale of two lovers on an idyllic, isolated Japanese island, far from the dark angry characters in other Mishima novels.

Some note on the translator: Oscar Meredith Weatherby was the translator of most (all?) of Mishima's novels in English. They new each other from the gay scene in Japan. He was partner of the photographer Tamotsu Yato.

A room with a view - E.M. Forster

Mijn lievelingsboek herlezen in Florence, bij de monumenten waar het over gaat. Wat een genot dat toch is! Het was lang gelden dat ik het had gelezen, toen was ik net in de twintig, maar nu weet ik weer waarom ik het zo mooi vind! Het spel dat Forster speelt met al zijn figuren, de grappige hoofdstuktitels, de mooie zinnen!

The, thretened again by rheumatism, he strolled to the window, opened it (as the English will), and leant out. There was the parapet, there the river, there to the left the beginnings of the hill. [...]
"Lucy, you come look at the cypresses; and the church, whatever its name is, still shows."

Ik heb dit uitzicht gezien, een doorgang in het Uffizi museum, een gebogen overspanning naar de gang met de Romeinse beelden, met daarachter een raam met precies dit uitzicht. De cypressen, de heuvels naar Fiesole, de Arno.

Uffizi gallery - the official guide

Gelezen tijdens mijn bezoek aan het Uffizi museum. Ik was heel blij dat ik het had gekocht, de beschrijvingen bij de stukken in het museum zelf zijn erg summier.

De fluisterende muze - Sjon

Leuk om te lezen, een fatasierijk boek(je, maar 150 bladzijden). De cover is geweldig!

Medici Money - Tim Parks

Gekocht en gelezen als voorbereiding op mijn reis naar Florence.
Fascinerend is hoe alle zaken die we in de vorige bankencrisis van banken zagen al in deze tijd in het systeem zaten. Leningen uitgeven die nooit konden worden terugbetaald, bankiers die onder elkaar rentetarieven bedisselen, de bankiersmacht die tegen de politieke macht aanschurkt en er in verweven raakt.
Wat ik niet besefte was hoe de christelijke kerk van invloed is geweest op het ontstaan van de eerste banken. Overal in Europa betaalden mensen aan de katholieke kerk, de zetel in Rome. Al dat geld daadwerkelijk vervoeren was gevaarlijk. Dus werden er banken opgericht die wissels verstuurden op naam. Zo kon geld niet gestolen worden. Door dieven uiteraard, wel door bankiers.
Eigenlijk was bankieren toen tegelijkertijd handelen. Bankiers hadden grote handelshuizen om geld te investeren in goederen die vervoerd werden. Omdat de meeste goederen vervoerd werden van Italië, toendertijd de bakermat van Europa, naar het Noorden, was er een groot handelsoverschot, dat bij het geldoverschot kwam dat al in het Noorden was. Dientengevolge hadden Italiaanse banken voortdurend problemen met hun cash flow.
In de latere tijd werden bankiers steeds meer politici, en aan het eind van de tijd van Lorenzo il Magnifico was de bank uitgeput, maar voor de Medici ook niet meer nodig. Die hadden zich in de hoogste klassen ingewerkt en waren nu edelen. De zoon van Lorenzo werd paus en verkreeg zo de rijkdommen van de kerk, een andere zoon werd hertog van Nemours. De dochter van zijn zoon Piero, Catharine de Medici werd koningin van Frankrijk. De bank ging failliet, maar welke Medici maalde daar nog om?

Ik zal het boek vrijlaten in Florence, bij een van de pallazo's.

The narrow road to the deep north - Richard Flanagan

Ik heb gemengde gevoelens over dit boek. Het had een geweldig verhaal kunnen zijn, maar dat is het voor mij niet geworden.
Het speelt in drie tijdsgewrichten; de tijd in zijn jeugd voor de oorlog, die ene dag bij de Birmaspoorlijn en de tijd erna. Die dag bij de Birmaspoorlijn is geweldig geschreven.

One by one, Dorigo Evans examined the strangely aged and shriveled husks, the barked skin, mud-toned and black-shadowed, clutching twisted bones. Bodies, Dorigo Evans thought, like mangrove roots.

Maar de tijd ervoor, en de tijd erna, die vond ik heel moeilijk om te lezen. De zinnen lopen niet, er zit geen enkel ritme in. De stukken schieten heen en weer in de tijd en worden heel bruusk afgesloten en weer begonnen. Dorigo vind zijn grote liefde, maar geen enkel moment word ik mee verliefd.

De eerste twee delen worden volledig verteld vanuit het gezichtspunt van Dorigo Evans. In deel drie vindt er een stijlbreuk plaats, en wordt het verhaal verteld via een alwetende verteller over de gezichtspunten van alle betrokkenen.

Ik heb soms het gevoel dat Richard Flanagan een aantal keren opnieuw is begonnen met dit boek, en steeds een ander idee had van wat hij nu wilde vertellen.

In het begin, dat eigenlijk het eind is van Dorigo's leven, krijgt hij van Japanse vrouwen een boek, Het boek van de doden, waarin iedere schrijver zijn eigen laatste haiku van de dood heeft geschreven. En volgens mij is dit boek dat ook, een boek van de doden, van het einde van de hoofdpersonen. Iedereen gaat dood, en van iedereen wordt beschreven hoe die dood gaat.

Eigenlijk is wellicht iedereen al dood in Birma, ook degenen die het hebben overleefd.

The narrow road to the deep north is ten eerste het beeld van de spoorlijn door Birma, letterlijk een smalle weg naar het diepe noorden. Het is ook de titel van een boek met Japanse gedichten, die volgens de Japanse officieren de Japanse cultuur uitdraagt, zegt waarom de Japanners doen wat zij doen. The narrow road to the deep north is ook het beeld van de weg naar de dood volgens mij.

Deserteur - Kakkerlak - Staatsburger - Halfdan Pisket

What I talk about when I talk about running - Haruki Murakami

Just because there's an end doesn't mean existence has meaning.

Murakami is behalve romanschrijver een renner. Van marathons, ultramarathons en triathlons. Hij rent zes dagen in de week, 60 kilometer per week. Zelf heb ik altijd romanschrijver en ultrarenner willen zijn, dus ik vond dit boekje (het is maar 170 pagina's lang) erg leuk om te lezen. Murakami heeft het tussen zijn andere werk door geschreven, en heeft er best lang over gedaan. Voor hem is het best een belangrijk boek, schrijft hij aan het eind. Zo blijkt dat over jezelf schrijven toch moeilijker is dan fictie.
Murakami schrijft hier over de voorbereidingen voor de marathon van New York die hij loopt in 2005. Tussendoor schrijft hij over (de beginperiode van) zijn schrijverschap en de ultramarathon (100 kilometer) die hij liep in Hokkaido. Een beetje zoals gedachten tijdens het rennen opkomen en loslaten tijden het rennen.
Op een dag heeft hij een gesprek met een secretaresse, talks in Japan over en bundel korte verhalen dat daar net verschenen is, contact met zijn Amerikaanse uitgever over een boek van hem dat vertaald wordt, en contact met zijn Japanse uitgever over een vertaling uit het Amerikaans, en schrijft hij. Schrijven is een dagtaak geworden, Murakami een merk. Hij is echt een zakenman.
Wat mij opviel waren ook de voor mij westerse gevoelens van schaamte voor zijn lichaam, competitiestrijd met zijn mederenners en gevoelens over ouder worden en niet meer zo competatief zijn, zijn tijden kan hij niet meer verbeteren. Hij traint ook altijd met muziek op zijn hoofd, schrijft hij. Terwijl rennen voor mij veel meer een één zijn met de wereld is, mijn lichaam voelen en de wereld horen, zonder geluid om dat te blokkeren.

Little fires everywhere - Celeste Ng

The photo's stirred feelings she couldn't quite frame in words, and this, she decided, must mean they were true works of art.

I really loved this book although I also can't frame my feelings in words really. 

[Spoilers]

I don't read so many books about families it seems, as it struck me this was so when reading. Well family, it is a book about the relationship between mother and children, as Mia and Bebe are single parents and the Richardsons, although there is a father, he is more or less absent as a character in the story. The one time he is there is when he contemplates he likes Izzy as she is, reminding him of his mother, but then he does not say.
A lot is not said. I think in the end the novel is about keeping secrets, and the consequences of it. Mia keeps Pearls heritage a secret, Moody does not tell his crush on Pearl to her, Mrs Richardson does not tell Izzy what happened in her early days as a baby, Trip does not tell his brother that he wants a better relationship with him and Lexie conceals her pregnancy and abortion. These darker secrets catapult the actions of everyone, without them really recognizing this. I loved the fact that for me no character in this novel was really bland or one dimensional (accept the father that is).

Adults in the room- Yanis Varoufakis

Over de donkere gangen van de Europees-Griekse onderhandelingen (voor zover je het zo kunt noemen) tijdens de Griekse crisis.
Het boek is geschreven vanuit het gezichtspunt van de Grieken. Het in interessant om dat te lezen, de (politiek/ecomonische) wereld daar te zien. Hier wordt de Griekse crisis toch voornamelijk besproken vanuit het gezichtspunt van Jeroen Dijselbloem. Het is de interpertatie van 1 man, een politicus tegen zijn wil, een motorrijdende man met een leren jas, voormalig academicus en rebel die graag vertoefd in de anarchistische wijk van Athene. Toch is het een geloofwaardig account geworden. 
Het is best een economisch boek, en soms ook best doorworstelen, op veel momenten zijn het alleen maar gesprekken op gesprekken zonder dat er iets gebeurt, maar er zit ook een prachtige House of Card achtige serie in, of een Shakespeariaans koningsdrama. 
Je begrijpt na dit boek ook hoe politici vervreemd kunnen raken van de normale wereld. Vanaf het moment dat Yanis minister van Financiën wordt, is hij alleen nog maar in zijn kantoor, of in de kantoren van de Europese Exonomische Raad, of in het vliegtuig en geblindeerde auto op weg hiernaar toe. De normale wereld verdwijnt helemaal.

fairytales for lost children - Diriye Osman

Diryie Osman is geboren in Somalië. De verhalen in deze bundel spelen zich af in Somalië, Kenia en Londen. De hoofdspersonen zijn gay, lesbisch of trans in de Somalisch moslim cultuur, in Somalië of Kenia, of in de Somalische subcultuur in Londen, shapshifting in hun identiteit. Zoals een van de personen zegt in dit boek: I am Somali forst, then Muslim, then Gay. Ze zijn allemaal op zoek naar vrijheid van expressie. De taal van dit boek zit vol met Gay slang, Somali slang en jeugdtaal. Interessant, want er is bijna geen openlijke gaytekst in de Afrikaanse diaspora. Verfrissend is dat geen van de hoofdpersonen problemen heeft met het gay zijn.

Made in Europe - Pieter Steinz

Iedere lunch een lemma. Zo'n opsomming van wat cultureel Europa is is natuurlijk arbitrair, maar ik vind dit best een goede lijst. De tekstjes van Pieter Steinz zijn natuurlijk erg leuk en ook nog leerzaam.

Publieke werken - Thomas Rosenboom

Rosenboom is een van mijn favoriete Nederlandse schrijvers, en ook deze roman is erg mooi. Rosenboom schrijft prachtige zinnen, maar ook qua contructie en achtergrond klopt de roman volledig. De hoofdpersonen zijn zoals alle Rosenboom hoofdfiguren, mensen die zich graag willen opwerken, maar waarvan je vanaf het begint voelt dat ze er tot over hun oren in zitten en het nooit zal lukken.
Even over de cover, want die vind ik wel wat vreemd gekozen. Het is niet de bouw van het hotel waarover het gaat in de roman, maar de bouw van het paleis van Volksvlijt, die in de roman een keer in een bijzin genoemd wordt.

The Circle - Dave Eggers

For years there was this happy time when those controlling the major internet conduits were actually decent enough people.

Maybe I've read the best book of 2019 already! The Circle has ideas about things like influencers and transparancy that were visionary. More and more people get famous being openly transparent on the net, becoming influencers, becoming a brand in themselves.

My God, Mae thought. It's heaven
This was a striking part in the story, where those in charge were thinking, kept thinking, this was heaven. They were having the believe, this is heaven, this is the best for humanity. As Mae was thinking when she had the choice of ending it, about 13.000 young people jobless, about her world, she loved, in ruins.

Besides the parable of Facegoogle, is this novel in its core a story about a very insecure young women Mae, who desperately wants security in her life, feeling secure while doing repetitive works answering surveys, something I can relate to. She desperately searches for peace in her body and mind and feels she can achieve this being transparent, she wants to be seen (by everybody) and able to see (everyone). I think this is something a lot of us feel. I rather liked Mae. She is overwhelmed by the story of the Circle, as we all are with the real life ( :) ) counterparts. Where she in the beginning is wondering 'Why did he not just ask me?', and did things without any record online whats however, she gets sucked in, having the feeling thrown at her by the Circle that everything should be a story, that should be shared, because privacy is theft.

I liked the ending, where the last person with private thoughts is Mae's friend who is in a coma, but has brain activity. They are wondering, wondering!, what she thinks. They don't know. Let's not forget, wondering is a good thing.

I was searching for answers on my own behavior online while reading this book. Am I posting because I want to, or because I like to be liked?

De beste boeken van 2018

 Ik krijg geen boek meer uit voor 2019, dus is het tijd voor de lijst met mooiste boeken die ik gelezen heb in 2018:

The Golden house - Salman Rushdie

Mijn allereerste Salman Rusdie. Rusdie kwam in 'Hier is Andriaan van Dis', in een gesprek vol verwijzingen naar literatuur, religie en geschiedenis waar ik niets van begreep, zodat ik tot de conclusie kwam dat Rushdie lezen way out of my league was. Pas nu durf ik het aan, dertig, veertig jaar na dato.
Een roman over het nu! Salman Rusdie vertelt over het Amerika vanaf de inauguratie van Barack Obama tot de verkiezing van Trump. In het boek wordt de commic schurk the Joker verkozen. Alle hedendaagse thema's komen aan bod, immigratie, identiteit, rijkdom en armoede, nepnieuws, waarheid, terrorisme. Het verhaal gaat over René, een twintiger die zoekt naar een doel in zijn leven. Hij wil filmmaker worden. In de puissant rijke buurt van New York waar hij woont komt de familie Golden wonen, immigranten die zijn gevlucht om redenen die niet genoemd mogen worden uit een land dat niet genoemd mag worden.

Just Kids - Patti Smith

Uiteindelijk blijkt het een typisch boek van mij, een coming of age verhaal van twee kunstenaars, een vriendschap/relatie van twee jonge mensen die zoekend zijn naar hun sexualiteit en volwassenheid.

Ver van de boom - Andrew Solomon

Non-fictie. Buitenstaanders zien een aandoening vaak als een ziekte, iets dat moet genezen, terwijl degene die de aandoening heeft het vaak voelt als zijn identiteit, iets dat behouden moet blijven. Daardoor ontstaan vaak fricties, wel of geen gehoorapparaat bij dove kinderen, wel of geen test voor het syndroom van Down. Andrew Solomon heeft heel veel interviews gehouden, met kinderen, met hun ouders, met doktoren, en hij staat erg open voor alles wat er wordt gezegd. Daardoor is het een erg interessant boek geworden, waarover je erg kunt nadenken. Dwergen ledemaatverlengende operaties geven, ik vind dat niets en zelfs eng, maar evenzo dwergen die via IVF kinderen krijgen die geselecteerd zijn zodat ze ook dwerg zijn, moet je dat willen? Wat betekent het om een kind te zijn van een verkrachting, of een ouder van een kind met klassiek autisme?
Het valt mij op in het boek dat als er iets gebeurt dat goed is voor het kind, speciale lessen, mogelijkheden voor doventolken op school, een groep van gelijkgestemde kinderen met dezelfde aandoening, dat er is omdat er ouders, vaak moeders, zijn die zich daar zo enorm voor hebben ingespannen. De regels van de overheid werken over het algemeen niet. Dat stemt mij wel treurig, als maatschappij kunnen we het blijkbaar niet goed regelen. Als ouder van een kind met een aandoening ben je vaak wel je leven lang een ouder. Volwassenen met een aandoening zoals dwerggroei, autisme, down, of een handicap, zijn veelal slechts matig of helemaal niet zelfstandig. Maar wat gebeurt er als de ouder wegvalt, er niet meer is?

Wide Sargasso sea - Jean Rhys

Every encounter is a dance around each other, What are you? White? English? Creole? Free or freed?
Parts of the novel I read as a kind of feverish dream, set about when an European comes to the tropical forest, so out of place, so not in charge as he normally is.

A place called winter - Patrick Gale

Soms lees je een boek waarvan je het niet verwacht, en wordt dat een van de beste boeken die je gelezen hebt. Dit is voor mij zo'n boek. Het eerste deel, in Engeland, doet mij heel erg terugdenken aan de boeken van E.M. Forster. Het tweede deel, als de hoofdpersoon is geemigreerd naar Canada, is een settler roman over het boerenleven, de winter en de eenzaamheid.

Ghana ga weg - Taiye Sellasi

Ghana ga weg beschrijft mooi het uiteenvallen van een familie, of eigenlijk meer, het weer bij elkaar komen van een volledig uiteengevallen familie, waarvan leden al jaren niet met elkaar gesproken hebben.
Immigratie is ook identiteit. Kweku, de vader, gaat uiteindelijk terug naar Ghana, en is in de ogen van Obu, zijn zoon, de archetypische Afrikaanse man die zijn vrouw verlaat, kinderen achterlaat en een bijzit neemt.
Met dat gevoel niet die Afrikaan te willen zijn waarvoor hij zijn vader houdt, worstelt Obu weer in zijn relatie.
De kinderen zijn over de hele wereld uitgespuwt, en zijn in hun vezels geen Afrikanen meer, ze houden niet van het land waar ze nu voor de begrafenis naartoe moeten, niet van de cultuur, niet van de uitingen van die cultuur in het Westen. Maar ze zijn ook geen Amerikanen, waar zij opgegroeid zijn, of Engelsen, waar zij wonen.

Speciale vermelding verdient nog Point to Point, een graphic novel van Xu Bing, dat geheel is geschreven met emoticons!