The old man and the sea - Ernest hemingway

Dit is eigenlijk een boek dat je het best in een ruk kunt lezen. The old man and the sea is een grote spanningsboog, een gevecht tussen mens en dier, waarbij de visser het dier in zijn waarde laat. In korte, krachtige zinnen, prachtig proza, vertelt Hemingway het verhaal van de oude visser, wiens ambacht zijn identiteit vormt, een manier van leven die een eenheid vormt met de natuur. Een manier van leven die wij vergeten lijken. Tegenwoordig wordt zwaardvis gevangen met kilometers lange vislijnen.
Ik had Spirit of Eden opgezet, een album dat qua tempo en inhoud past bij the old man and the sea. De oude visser worstelt met zijn leeftijd, kan hij nog wel wat hij vroeger kon? Hij herinnert zichzelf in de kracht van zijn leven, toen hij een wedstrijd armworstelen won die twee dagen duurde. De oude man is arm, hij woont in een van palmbomen gevlochten hutje zonder meubels, deken of kussen om tegen te slapen. De oude visser heeft al 84 dagen niets gevangen. Zijn reputatie is verdwenen. De jongen met wie hij altijd vist wordt door zijn ouders verboden nog met hem mee te gaan; hij heeft geen geluk meer. Hij gaat alleen vissen en gaat verder de zee op dan anders, een zoektocht naar zijn waardigheid. Hij moet zijn positie in het dorp herbevestigen. Hij zal toch ooit weer een grote vis vangen? Ver weg op zee, waar geen land meer lijkt te zijn en de enige connectie met de droge wereld een groep eenden is die langs vliegt, bijt een enorme zwaarvis aan zijn haak. Het gevecht om de enorme vis binnen te halen begint. Een dag wordt de visser voortgetrokken door de enorme marlijn. Het wordt nacht. De oude visser beseft dat hij, als is het maar een half uur, moet slapen, om zijn krachten te houden.
Mijn muziek is gestopt. Buiten twinkelen de sterren in de koude nacht. Het boek in een keer uitlezen gaat me niet lukken. Als de oude visser, met visserlijn om hem heen, tegen de boeg van de boot in slaap sukkelt, sla ik het boek dicht. Het enige moment lijkt mij waarop ik zou kunnen stoppen.
De vis is op zijn mooist als de oude man hem dood met zijn harpoen. Then the fish came alive, with his death in him, and rose high out of the water showing all his great length and width and all his power and his beauty. Het knappe van de roman is dat niet alleen de oude man een romanpersonage is, ook de marlijn. Hij raakt verbonden met de oude man en zijn dromen, waardoor je emotioneel meeleeft als de marlijn uiteindelijk wordt opgegeten door de haaien.

Het konijn op de maan - Paul Mennes

Ik heb dit boek gelezen met volle maan, maar geen konijn dat rijstkoekjes maakt kunnen ontdekken.

Een vreemdeling in Japan, dat is altijd goed voor een aantal grappige observaties over dit land. Maar een aantal grappige situaties levert nog geen goede roman op, daarvoor moet er ook iets gebeuren met de hoofdpersonen. Die blijven helaas nogal vlak. Samuel blijft een buitenlander in Japan die zich verbaast, Midori wordt niet meer dan 'vriendin'. Van enige karakterontwikkeling is slechts heel mondjesmaat sprake. Zo blijft dit boek net zoals zoveel J-pop bubblegum. Na een half uurtje is de smaak verdwenen.

Turings Tango - Bennie Mols

Turing maakte de beroemde Turingtest, waarbij een machine intelligent werd benoemd als een groep van mensen bij het converseren niet kon bepalen of ze te maken hadden met een mens of een machine. Ik heb dat nooit zo begrepen. Stel dat je dat lukt; dan heb je een mens gemaakt. Prachtig. Maar, volgens mij zijn we op zich best goed in mensen maken. Dat is voor twee mensen van een verschillend geslacht niet zo'n probleem.
Er is nog geen computer die slaagt voor de Turing test. "[...]maar er komt veel meer bij kijken om een universeel dialoogsysteem met kennis van de wereld en een eigen mening te maken. Daarom is er weinig tot geen interesse van de academische wereld. Het is wetenschappelijk niet interessant om een dialoogsysteem vol met flauwe trucjes te bouwen." Machines, computers, zijn niet goed in ironie, maar ik vind deze opmerking verschrikkelijk ironisch. Mensen zijn een dialoogsysteem vol flauwe trucjes! Tell me something!
Wat kunstmatige intelligentie is, daarvoor geeft het boek helaas niet echt een goed definitie. Larry Page, de oprichter van Google, zei over de zoekmachine: "Als je in 1978 iemand had gezegd: "Je krijgt een machine waarop je een paar woorden intikt en onmiddelijk alle kennis van de wereld over dat onderwerp krijgt," dan zou dat als kunstmatige intelligentie zijn beschouwd." Dat kan zijn, maar ik denk dat er niet veel mensen zijn die een zoekmachine een kunstmatige inteligentie vinden. Zelf vind ik eigenlijk dat een kunstmatige inteligentie hoe dan ook een soort interactie met zijn omgeving moet aangaan. De robotauto Stanley, die zonder bemoeienis van mensen kan rijden over ieder parcours, komt meer in de richting.
Er zijn zelfstandig opererende computers, die bij zus en zo wijzigende beurskoersen, aandelen kopen en verkopen. Niemand weet hoeveel van die computers er zijn, en niemand weet meer hoe ze precies geprogrammeerd zijn. Sommige computers zijn er nog, draaien nog, maar zijn volledig vergeten door hun bouwers. Eén computer doet niet zoveel. Maar met zijn allen kunnen ze de beurskoersen beinvloeden. Er zijn data bekend van momenten waarop koersen van grote instellingen ineens verdampten tot bijna niets door de acties van deze losse computersystemen bij elkaar, om even later weer een hoge koers te hebben. Deze computers samen hebben een invloed op de economie, op geld, op de wereld. Dat vind ik eerder in de buurt komen van kunstmatige intelligentie.
Bennie Mols vind de robotauto een goed voorbeeld van een turing Tango, waarbij mens en machine samen tot een beter ontwerp komen. Daarnaast kunnen we volgens hem (Thrun, de uitvinder van robotauto Stanley - iiwi-) dankzij de robotauto onze tijd efficiënter besteden. In plaats van voortdurend zelf aan het stuur te zitten en te moeten opletten, kunnen we een flink deel daarvan aan de robotauto overlaten en zelf nuttigere dingen gaan doen. Volgens mij hebben we al een vervoermiddel waarin we een zelf nuttigere dingen kunnen doen, en heet dat een trein. Of een auto vol computersnufjes om zelf te kunnen rijden nou een grote verbetering is ten opzichte van de trein en de kosten die de ontwikkeling met zich meebrengt rechtvaardigd, dat weet ik zo net niet.
Dan zijn er nog etische dilemma's. Stel, een voorliggende auto slipt weg, waardoor jij moet uitwijken. Je hebt twee mogelijkheden. Je stuurt naar links tegen een stilstaande vrachtwagen aan, of je stuurt naar rechts tegen een groep kinderen aan. Intuitief zullen de meesten van ons voor het eerste kiezen. Maar de robotauto berekent alleen maar razendsnel de weg van de minste weerstand. Hij weet niet wat kinderen zijn en wat een vrachtwagen is. Het groepje kinderen is een kleiner opstakel dan die grote vrachtwagen, dus de gevolgen laten zich raden. Mijn voorganger lezer heeft hierbij in de kantlijn geschreven: 'Veel te kort door de bocht'. Een kunstmatige inteligentie had mijn grinnik vast niet begrepen.

De naamgenoot - Jhumpa Lahiri

De naamgenoot is simpel gezegd het verhaal van een Indiase familie in Amerika. In 30 jaar worden de geboorte, verhuizing, de dood, de eerste liefde en scheiding verteld van Gogol aka Nikhil. Het is simpel, maar werkt overtuigend. Gogol, Nikhil, is een aardige hoofdpersoon, met wie je goed kunt meevoelen en zijn leven is, hoewel hij tweede generatie immigrant in Amerika is, het leven van iedereen. Zijn gevoelens zijn daardoor volkomen invoelbaar en zetten aan tot reflectie en nadenken.
Wat mij opviel was dat de schrijfster Gogol ook nadat hij zijn naam heeft veranderd in Nikhil, overal Gogol blijft noemen. Alleen de personen die hij tegenkomt en hem niet als Gogol kennen noemen hem Nikhil. Zo blijkt vanaf het begin dat Gogol nooit van zijn geboortenaam af komt, nooit van zijn meegegeven cultuur.

Huurders en onderhuurders - Hella Haasse

Aardige zedenschets. Het is volgens mij vooral een ideeënroman, waarin de karakters onderdeel zijn van het grote idee van de schrijfster. Het zit daarom mooi in elkaar en er zijn vele verbindingen tussen de hoofdpersonen, het verleden en het heden.