Over Groenlandse telegrammen.
Lezen doe ik voor een deel om een kijk te krijgen in andere culturen, en hoe mensen tegen andere culturen aankijken. Via literatuur, of, zoals in dit geval, een biografisch reisverhaal dat steeds meer een soort sociologisch verslag wordt. Ook al gaan die reizen naar plekken waar ik nooit zou kunnen aarden, zoals Groenland. Niet alleen de kou en de zes maanden donkerte, maar zoals je in dit boek leest het totale gebrek aan privacy, de ledigheid, de toiletemmers, de in dit boek a-romantisch beschreven eetfestijnen van ranzig geel vet, rauwe longen, bloed en levers, waarbij hele hoofden, haren en kragen na de schranspartij onder het bloed en zeehondvet zitten, en de veel vloeiende alcohol en openbare dronkenschap.
Veel vlees wordt rauw, of zelfs bevroren, gegeten, maar vrouwen zijn wel vijf uur bezig met het brouwen van een soort Groenlands bier op vuur. Get your priorities straight, denk ik dan! :) Maar er is in grote periodes niet veel te doen in Groenland, je zou verwachten in die donkere donkere zes maanden durende winter, maar voor Groenlanders vooral in de herfst, als ze niet meer het licht hebben van de zomer, maar ook nog niet de ijsvlakte van de winter. Nu de traditionele jacht en zoektocht naar eten steeds minder nodig is, en de cultuur daarvan steeds meer verdwijnt, is er, in een land waar eigenlijk geen werkgelegenheid is, steeds minder te doen. De verveling daarvan lees je terug.
Er staan hele mooie beschrijvingen in dit boek van de gebruiken van de Inuit, over de dood en begrafenissen, de verbondenheid met de omgeving (hoewel ook wordt beschreven hoe stedelingen hun afval gewoon langs de kant van het fjord gooien, een grote afvalberg tot gevolg). Je merkt dat Tete-Michel Kpomassie een grote liefde heeft opgevat voor Groenland en het ook met compassie beschrijft, maar zonder het leven op Groenland te romantiseren.
Ook over Togo, het land van herkomst van Tete-Michel Kpomassie, leer je veel, hoewel alleen het eerste hoofdstuk over zijn geboorteland gaat. De reis naar Groenland, die vele jaren duurt, en via allerlei landen in Afrika en Europa gaat, vond ik fascinerend, misschien wel fascinerender dan de beschrijvingen van Groenland.
Als de zee bevroren is laat men het overleden lichaam door een bijt in het ijs naar beneden zakken. Vaak kan men het lijk lange tijd op de bodem zien liggen. Ik moest bij deze beschrijving direct denken aan het lijk van de verkoopster in Orlando van Virginia Woolf, die onder het ijs op de Theems zichtbaar was.
In mijn land (Togo Mdv) bestaat de mens uit drie elementen: het lichaam, zijn dubbelganger de elkan, en het levensbeginsel louvon, dat soms ook wordt vertaald met schaduw. Hierbij werd ik teruggeworpen in Hard-boiled wonderland van Haruki Murakami, waar een man zonder schaduw in een tegenwereld op zoek gaat naar zijn schaduw om weer heel te worden.
