Ik kreeg dit boek van een vriendin die het met groot plezier gelezen had. Ik was wel wat sceptisch, want boeken over autisme heb ik als autist wel vaker gelezen en meestal was mijn relatie met het desbetreffende boek maar moeizaam. Van minder herkenning tot geen zin in weer een boek over de theory of mind en spiegelneuronen.
Maar dit boek is een verademing. Het is heel leuk to the point geschreven, met de nodige dosis humor, en gaat nu juist niet over die theorie van de mind of de gespiegelde neuronen, maar over wat autisten, althans, mij, bezighoud. Zodoende waren de situaties en columnachtige stukken erg herkenbaar. Ook geeft Bianca Toeps een serie tips over omgaan met elkaar die ik erg goed vind. Ik denk overigens dat veel van haar tips ook voor neurotypischen de wereld mooier zouden maken. Er zijn niet voor niets voor alles coaches, en mindfullcursussen. Iedereen is op zoek naar manieren om de wereld minder intens te maken.
Bianca Toeps doet een heleboel dingen. Ze woont drie maanden per jaar in Tokio. Ik zou erg graag zou eens een langere periode ergens anders willen wonen, maar zou niet zou weten hoe ik er überhaupt aan zou moeten beginnen. Ze heeft een succesvol eigen bedrijf en blog, voert opdrachten uit en verkoopt zichzelf om die opdrachten te krijgen met succes. Logisch, want ook in haar boek komt ze als een leuk iemand over. Ze heeft iedere aantal maanden een ander kleur haar, en kan dus naar de kapper, wat voor mijn gevoel een van de ergste sociale dingen is die je je kunt voorstellen. Ik ben heel blij met mijn tondeuse. Ze heeft een langdurige relatie.
Ze schrijft over een Japan, met stiltecoupes in de treinen, silent voorbij zoevende elektrische auto's en niet aanraken, maar dat is niet het Japan dat ik zag toen ik er was. Ik zag ook een Japan van overvolle coupes, heel veel rijdende dieselauto's, roken en heel hard praten in restaurants en dat Japanners elkaar in kleinere privé omstandigheden best graag en heel veel aanraken (ik geef toe, daarbij vloeide ook een behoorlijke hoeveelheid saké). De tijd die ik in Tokio als alien heb doorgebracht, maar twee weken, vond ik desondanks erg fijn.
Zijn er ook dingen die ik minder vond aan dit boek? Ja, het gaat uit van de theorie dat autisme een soort spectrum is, en dat wij iets kunnen zeggen voor autisten die zich niet kunnen uiten. Zij zijn immers wij, zij zijn autisten met een extra mentale handicap. Ik weet niet of dat zo is, of klassiek autisten niet een heel ander geraderd brein hebben, zodat ook wij autisten daar niet iets over kunnen zeggen. Ik vind wel dat iedereen altijd, altijd als mens behandeld moet worden. Vaak worden, dat wordt ook in dit boek aangestipt, autisten op een bepaalde manier ontmenselijkt, en we weten hoe we met wezens omgaan die we niet als mensen zien.
Ik heb mijn hele voorraad boekenleggers gebruikt om zinnen te markeren die ik interessant of leuk vond, en die ga ik nu maar opschrijven, zodat ik mijn boekenleggers weer terug krijg.
De DSM-5: De Diagnostic an Statistical Manual of Mental Disorders, editie vijf. Ofwel: het Grote Jonge Woudlopers Handboek, maar dan voor psychiaters.
Mensen vullen graag gedachten en emoties in voor anderen. Dat doen ze op basis van hun eigen ervaringen [...] zijn het de neurotypischen van deze wereld die bepalen wat de gewenste, normale reacties zijn op allerhande gebeurtenissen en emoties.
De intense wereld waar de autistische persoon mee te maken heeft
Wil je iets belangrijks met me bespreken? Mail of app.
En van sorteren, categoriseren en uitrekenen worden de meeste autisten nu eenmaal heel erg gelukkig.
Hoewel je over het algemeen niet aan iemand kan zien dat hij of zij autistisch is, herken ik geregeld autisten aan hun postuur. Het is een slecht postuur, met het hoofd naar voren, de knieën naar achteren en veel te gespannen schouders. De spierspanning is door het hele lichaam heen hoog, waardoor de autisten eruitzien alsof ze zo'n zigzag-spel spelen, waarbij je een metalen stokje met een circel eraan langs een draad moet bewegen, zonder dat ze elkaar raken.
Hoe wordt je een succesvolle, functionele autist? Nou, door socialevaardigheidstraining, bijvoorbeeld. Toen het mij werd voorgesteld [...] weigerde ik. [...] ik voelde dat het nooit écht zou kunnen, dat die cursus mij enkel continu zou wijzen op mijn tekortkomingen. Dat elke oefening een kwelling zou zijn en dat echt resultaat uit zou blijven.
Soms kijk ik naar mezelf alsof mijn ziel uit mijn lichaam is getreden, en er ergens boven zweeft. [...] Ik ben alert op elke afwijking, om mezelf te snel en goed mogelijk te kunnen corrigeren.
Mijn werk is onvoorspelbaar, maar daarbinnen probeer ik zoveel mogelijk voorspelbaarheid te creëren. [...] kwam het wel eens voor dat ik totaal overprikkeld in een vreemde stad nog avondeten moest vinden. Als het restaurant dat ik had uitgezocht dan vol of gesloten bleek, wist ik het niet meer. Maar zonder avondeten naar bed gaan is vragen om ellende, dus tegenwoordig heb ik lijstjes in Googlemaps [...]
Op momenten dat het slecht met me gaat, droom ik wel eens van een leven in een beschermde woongroep [...]
Aan het eind schrijft ze:
Ik probeer het begrip voor autisme te vergroten, zodat de cassière niet denkt dat ik onbeschoft ben wanneer ik met mijn koptelefoon voor haar sta en niks terugzeg. Maar denkt ze dat wel? Dan haal ik mijn schouders op. Haar probleem, niet het mijne.
Helaas is er tegenwoordig een Sire reclame. 'Deze cassiere is al twee uur lang genegeerd. Doe's normaal.' Het is dus ook weer ons probleem geworden, en het is ook weer duidelijk wat normaal is. Ik probeer overigens altijd iedereen te erkennen als aanwezig, niet door aanraken (hu), maar wel door een hoofdknikje, japans in Nederland, en als het lukt vriendelijk te groeten. Dat is wat ik wél kan.
